Sh. X. Xushmurodov atom yadrosi va zarralar fizikasi

4	3	4
3
V =		=	va turli yadrolarda nuklonlar o‘rtacha bogManish

energiyasi taxminan doimiy ( e = 8 MeV), yadro kuchlari ham suyuqlik molekulalari orasidagi ta’sir kuchlariga o‘xshash to‘yinish xususiyatiga ega. Suyuqlik bugM kondensiyalashuvida bugManish issiqligini chiqargani kabi yengil yadrolar sintezida solishtirma bogManish energiyalari farqiga to‘g‘ri keluvchi energiya ajraladi.

Tomchi modelida yadro zichligi bir xil ekanligi to‘g‘risidagieksperimental maMumotlarga asoslangan. N. Bor yadrodagi nuklonlarning harakati suyuqlikdagi atom va molekulalaming harakatiga o‘xshaydi, deb faraz qiladi. Suyuqlikning tashqi ta’sirga uchramagan tomchisi sirt taranglik tufayli sfera shaklida boMadi.
Tomchi modeli yadroning massasi va bogManish energiyasining yarim emperik formulasini chiqarish, yadrolarning zarralarni chiqarish va boMinishiga turg‘unligini aniqlash va shuningdek, bu jarayonlarda ajraladigan energiyalami hisoblash imkoniyatlarini beradi.
Model yadroning neytronlar, protonlar va alfa zarralar bilan ta’sirlashuvida yuzaga keladigan ayrim xususiyatlarni tushuntiradi. Xususan, bu model yordamida neytron yadro bilan to‘qnashib, yadroga yutiladi va gamma-kvantlar chiqishini tushuntiradi. Nuklonlarning yadro ichida nihoyatda katta zichlikka ega boMishi va yadro ta’sirlarining kuchligi tufayli neytron o‘z

energiyasini boshqa nuklonlarga beradi, ya’ni izotop hosil bo‘ladi, neytron energiyasi yadroda taqsimlanadi. Yadro nuklonlarining tezligi ortadi , uyg‘ongan holatga o‘tadi. Shuning uchun uyg‘ongan yadroni qizdirilgan