Shahar va sanoat ekologiyasi

I.Fandan o‘tiladigan mavzular va ular bo‘yicha mashg‘ulot turlariga ajratilgan soatlarning taqsimoti

№	MA’RUZA MASHG’ULOTI MAVZLARI	Soatlar
		ma’r
1	Kirish	2
2	SHahar va sanoat ekologiyasi tushunchasi, tasniflanishi va o‘ziga xos xususiyatlari	2
3	Urbanizatsiya jarayoni va uning ekologik oqibatlari	2
4	Sanoatlashgan maydonlarni ekologik zonalarga ajratish va sanoatlashgan maydonlarga qo‘yiladigan ekologik talablar	2
5	Sanoat korxonalari. Kommunal-xo‘jalik ob’ektlari
6	Sanoat zonalaridagi ekologik vaziyatni yaxshilash	2
7	Sanoatlashuv va uning ekologik oqibatlari	2
8	Sanoatlashgan maydonlarning tabiiy resurslarga qo‘yiladigan talablar	2
9	Sanoatlashgan maydonlarning tuproqlarining ekologik holati ko‘rsatkichlari.	2
10	Sanoatlashgan shaharliklarning ekologik ongi va madaniyati	2
11	Sanoat chiqindilarini qayta ishlash va ulardan foydalanish	2
12	Sanoat zonalarini ko‘klamzorlashtirish va obodonlashtirish	4
Jami:		26

№	AMALIY MASHG’ULOT MAVZLARI	Soatlar
		amaliy
1	Sanoatlashgan shaharlarning rivojlanish tarixi.	2
2	Urbanizatsiya: tushunchalari, miqdoriy ko‘rsatkichlari.	2
3	Urbanizatsiya muammolari.	2
4	Sanoat maydonlarining ekologik muammolari.	4
5	SHahar muhitining tabiiy-texnogen komponentlari.	4
6	Sanoat korxonalarining insonlarga ta’siri.	2
7	Sanoat korxonalarining atrof-muhitga ta’siri.	2
8	Sanoatdan chiqadigan zararlarning turlari.	2
9	Sanoat zonalari uchun ruhsat etilgan me’yoriy ko‘rsatkichlar.	2
10	Sanoatning zararli ta’sirini kamaytirishning asosiy yo‘nalishlari.	2
11	CHiqindilarni qayta ishlash va foydalanish.	4
Jami:		28

Talabalar mustaqil ishi

№	Mavzular	Soatlar
		TMI
1	SHahar va sanoat ekologiyasi fanining rivojlanish tarixi.	6
2	Sanoat maydonlarini shakllanishi	6
3	Sanoat zonalarini ko‘klamzorlashtirish va obodonlashtirish	6
4	SHaharlarda shovqinning aholiga ta’siri	6
5	SHaharsozlik va uning talablari	6
6	Sanoat korxonalarining atrof-muhitga ta’siri	6
7	Sanoat chiqindilarini qayta ishlashning zarurati.	6
8	Sanoat korxonalarini tabiiy resurslarga ta’siri.	6
9	Aglomeratsiya va megapolislarning ekologik holati	6
10	Sanoat chiqindilarini qayta ishlash va ulardan foydalanish	6
Jami:		60

II. FANNING MAZMUNI:
2.1. Ma’ruza mavzulari va ko‘riladigan masalalar
2.1.1. Kirish
SHahar va sanoat ekologiyasi fanining predmeti, maqsadi va vazifalari. SHahar va sanoat ekologiyasi fanining shakllanishi. Sanoat ekologiyasining fanlararo aloqadorligi. Sanoat-sun’iy ekotizim. Sanoatlashgan shaharlarni inson salomatligiga ta’siri. Sanoatsozlikka oid normativ hujjatlar.


2.1.2. SHahar va sanoat ekologiyasi tushunchasi, tasniflanishi va o‘ziga xos xususiyatlari
SHahar va sanoat ekologiyasi fanining rivojlanish tarixi. Sanoat korxonalarining atrof-muhitga ta’siri. Qayta ishlash sanoati. Metallurgiya sanoati. Kimyo sanoati. Mashinasozlik sanoati. Oziq-ovqat sanoati. Qurilish sanoati. Ifloslantiruvchi moddalarning turlari. Sanoatning atmosferaga ta’siri. Sanoatlashgan shaharlarni paydo bo‘lishi. Qadimiy sanoat shaharlari. Sanoatlashgan shaharlar ekotizim. Sanoatlashgan shahar ekotizimining o‘ziga xosligi, uning tabiiy ekotizimlar bilan o‘xshashligi va farqi. Sanoatlashgan shaharlarning ijtimoiy, texnik va tabiiy elementlari.


2.1.3. Urbanizatsiya jarayoni va uning ekologik oqibatlari
Dunyo aholisi soni. Demografik portlash. Sanoatlashgan shaharlar sonining ortishi. Megapolislar.Tabiiy muhitga urbanizatsiya jarayonining ta’siri. Urbanizatsiya natijasida shaharlarda grunt, relef, tuproq,er osti suvlari, atmosfera havosi, o‘simlik qoplami, hayvonot dunyosi, iqlim o‘zgarishi. Harorat, nisbiy namlik, quyosh radiatsiyasi, Erning issiqlik, gravitatsiya, elektr hamda magnit maydonlari xususiyatlarining o‘zgarishi. Urbanizatsiya va inson salomatligi.


2.1.4. Sanoatlashgan maydonlarni ekologik zonalarga ajratish va sanoatlashgan maydonlarga qo‘yiladigan ekologik talablar
Sanoatlashgan maydonlarning funksional zonalarga bo‘linishi. Sanoat zonalari. Tashqi transport zonasi. Er osti zonasi. Sog‘liqni saqlash muassasalari.


2.1.5. Sanoat korxonalari. Kommunal-xo‘jalik ob’ektlari.
Dam olish zonalari. Sanoat korxonalari qurilishi uchun tanlanadigan erlar. Sanoatlashgan joylarning ekologik qulayligi. Issiqlik. Konveksiya. YOrug‘likning tushishi va tarqalishi. Issiqni saqlash. Arxitektura muhiti (prostranstvo) ni ekologik geometriyalashtirish. Sanoat korxonalari qurilishida energiya va resurslarni tejash masalalari.


2.1.6. Sanoat zonalaridagi ekologik vaziyatni yaxshilash
Sanoat korxonalari zararli ta’sirini kamaytirishning asosiy yo‘nalishlari. Sanoat gazlarini tozalash. Oqova suvlarni tozalash. Qattiq chiqindilarning utilizatsiyasi. Sanoat chiqindi muammosining dolzarbligi. CHiqindilarning umumiy klassifikatsiyasi. Atrof-muhit va aholi salomatligiga etkaziladigan zararlar. CHiqindilarni utilizatsiyalash turlari, ularning ijobiy va salbiy taraflari. Ko‘cha ahlati va shaharliklarning ekologik madaniyati.


2.1.7. Sanoatlashuv va uning ekologik oqibatlari
Energetika sanoatining atrof-muhitga ta’siri. Issiqlik energetikasi korxonalarining atmosferani ifloslantirilishi. CHiqindilarning tarkibi va hajmi. YOqilg‘i balansi. Atom energetikasi.


2.1.8. Sanoatlashgan maydonlarning tabiiy resurslarga qo‘yiladigan talablar
Atmosfera havosi va uning tarkibi. Atmosfera havosining sun’iy ifloslanish sabablari va oqibatlari. Smog. Kislotali yomg‘ir. Sanoatlashgan shaharlar havosining tarkibi. Havo sirkulyasiyasi. Sanoatlashgan katta shaharlardagi havo. SHovqin. SHahar havosining shaharliklar salomatligiga ta’siri. Dunyo er fondi. Sanoatlashgan shahar erlari monitoringi.