Shaharlarda chiqindilar muammosining dolzarbligi

1.Biotermik usul-ya'ni axlatni kompost qilish, issiqxonalarda foydalanish va mukammallashtirilgan axlatlarda zararsiz holatga keltirish.
2. Axlatlarni kuydiradigan, sortlaydigan zavodlarida zararsizlantirish. Axlatlarni kompostlash. Bu murakkab aerobli biologik organik moddalar tez chiriydi va o'simliklar tomonidan yaxshi o'zlashtiriladigan holga keladi. Jarayon gumus degan moddalarni hosil bo'lishi bilan beradi. Kompostlash natijasida axlatlardan /gumus/ bir xil rangli, go'nga o'xshash modda paydo bo'ladi.
Tabiiy holatda kompost jarayoni bir yilda davom etishi mumkin. Kompostlashda axlat o'z o'zidan qizishib harorati ko'tarilib, qattiq axlatlar yaxshi zararsizlantiriladi. Bu jarayon vaqtida axlat harorati 60-750S ga ko'tarilib kasal chiqaruvchi mikroorganizmlar: gijja tuxumlari va hasharotlar, mayda tuxumdan chiqqan qurtlari ham kiradi, demak odamlar sog'ligi uchun xavfli bo'lgan ahvol o'z-o'zidan yo'qoladi.
Kompost tayyorlashda er tekislanadi, so'ngra garam uzunligi 25-30 metr, eni 3 mertr, balandligi esa 1-1,5 metr qilib tayyorlanadi. Joy tagiga shox-shabba yoki xashak tashlanib, uning ustiga axlat bosiladi. Garan 15-20 sm tuproq bilan berkititladi.


Xulosa
Shundаy qilib, chiqindilаr mаsаlаsi muhim muаmmоlаrdаn biri bo‘lib, ulаrni yig‘ishtirib qаytа ishlаsh yoki gigiyеnik tаlаblаr bo‘yichа sаrishtа qilinsа, nаfаqаt iqtisоdiy jihаtdаn fоydа ko‘rishga erishish, bаlki yеrni, hаvоni, suvni, оziq-оvqаt mаhsulоtlаrining iflоslаnishi оldi оlishga ham erishish mumkin bo‘ladi. Zero bu orqali insonlar sоg‘lig‘ini muhоfаzа qilishdа ham ulkan yutuqlarga erishish mumkin bo‘lаdi.
Albatta bunda bir qator kamchilik va muammo to’siqlarga uchrash mumkin. Lekin bularni bartaraf etish, shaharlar va aholi yashash joylarni ya’ni o’z uyumizni toza ozoda saqlash atrofimizdagi ko’ngilni buzadigan holatlar va manzaralarni oldini olish bartaraf etish avvalom bor o’zimizga bog’liq. Buning uchun yosh avlodga biz kattalar o’rnak bo’lishimiz darkor. Bundan tashqari ekologik ta’lim tarbiyani, tabiatga bo’lgan mehrni bolalarga yetkazib bera olishimiz kerak. Bunda faqat maktab yoki boshqa bir ta’lim mussasasigina emas balki mahalla, ota onalar ham qattiq harakat bo’lmog’I lozim.
Shaharlardagi chiqindi miqdori aholi sonining ortishi va ularning turli hil ehtiyoj turlari ko’payishi bilan ko’payib bormoqda. Shuni alohida aytish kerakki ba’zan chiqindi to’planadigan muxsus joylarda chiqindilar keragidan ortiq tez suratda to’planib ketmoqda. Buni olib chiqib ketishga hatto ulgurmayabti. Natijada turli kasalliklarning ayniqsa allergiyalar va toshmalarning paydo bo’lishiga olib kelmoqda. Bularni bartaraf etish uchun avvalam bor biz aholini ehtiyoj turlarini kamaytirish so’ng chiqindilarni sortirovkalash ya’ni turlarga ajratilgan holda olib borib tashlash lozim. Chunki suyuq chiqindi va salomatlik uchun zarari ko’proq bo’lgan chiqindilar mahsus ajratilgan idishlarga to’planib ularni tez suratda tashlash aniqroq bo’ladi. Kelmagn mashina birinchi navbatta o’sha chiqindini oladi.
Xullas chiqindini bartaraf etish ularni zararsiz yo’q qilish avvalam bor o’z qo’limizda ekanligini so’ngra bu harakatga o’z hissamizni qo’shishlik o’zimining, oila a’zolarimizning, yaqinlarimizning sog’lig’ini himoya qilishlik ekanligini anlamog’imiz darkor.