Шарқ уйғониш даврида таълим ва тарбия масалалари

Абу-Наср Фаробий - машхур олим, мутафаккир. Юнон фалсафасининг Шарқдаги давомчиси, тарғиботчиси - Шарқ Аристотели - Муаллими Соний - Иккинчи муаллим номини олган.

• Фаробий таълим-тарбияга биринчи бўлиб таъриф берган олим ҳисобланади. Таълим-инсонга назарий билим бериш (ўқитиш, тушунтириш) бўлса, тарбия назария асосида маълум ҳунарни эгаллашга зарур бўлган хулқ нормаларни ва амалий малакаларни ўргатишдан иборат дейди олим.

Фаробий аҳлоқий фазилатларга тўхталиб:

• 1.Билимдонлик;
• 2.Донолик;
• 3. Мулоҳазали бўлиш;
• 4.Виждонлилик;
• 5.Камтарлик;
• 6.Кўпчилик манфаатини юқори қўйиш; 7.Ҳақиқат маънавий юксакликка интилиш; 8.Адолатлилик каби ҳислатларни юқори қўяди.

Абу Райҳон Беруний

• Асарлари: “Минералогия”, “Ҳиндистон”, “Геодезия”, “Ўтмиш ёдгорликлари”, “Сайдана” ва бошқалар.
• “Мақсадимиз ўқувчини толиқтирмайдиган, зерикарли бир нарсаларни ёзишдан узоқроқ бўлиш. Ўқувчиларни турли-туманлик билан қизиқтириб худди у турли боғларда сайр қилгандек ўзини тутсин. Кўрсин ва томоша қилсин”.

Ҳозирги кундаги аҳамияти:

• Ўқувчини зериктирмаслик;
• Билим беришда бир хил нарса ёки бир хил фанни ўрганавермаслик;
• Узвийлилик, изчиллилик;
• Янги мавзуларни қизиқарли, асосан кўргазмали баён этиш

Абу Али ибн Сино.

• Бутун мусулмон Шарқнинг улкан қомусий ақлли, машҳур олими. У ўрта аср фанининг турли соҳалари фалсафа, тиббиёт, табиатшунослик, бадиий адабиёт бўйича жуда кўп асарлар ёзган, ўз даврининг “Олимлар раиси” унвони билан тақдирланган.
• Асарлари: “Тиб қонунлари” (5 том), “Аш-Шифо”, “Ал-Қонун”, “Ал-Нажот”, “Донишнома” ва бошқалар.

• ТИБ ҚОНУНЛАРИ
• 1-Китоби—Одам танаси ва органлар тузилиши, турли касалликларнинг келиб чиқиш сабаблари, даволаш усуллари.
• 2-Китоби—Ўсимлик маъдан ва ҳайвонлардан олинадиган дорилар, ҳар бир дорини қандай касалликларга тегишли эканлиги ҳақида.
• 3-Китоби—Инсонни ҳар бир органида бўладиган касалликлар ва уларни аниқлаш ва даволаш усуллари.
• 4-Китоби—Жарроҳлик, яъни суякларни чиқиши, синиши, даволаш.
• 5-Китоби—Мураккаб дорилар, уларни тайёрлаш тўғрисида сўз юритилади.