Sharof rashidov nomidagi samarqand davlat universiteti intellektula tizimlar va kompyuter texnalogiyalari fakulteti informatika o

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY TA’LIM FAN
VAZIRLIGI
SHAROF RASHIDOV NOMIDAGI SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI
INTELLEKTULA TIZIMLAR VA KOMPYUTER TEXNALOGIYALARI FAKULTETI
INFORMATIKA O’ QITISH METODIKASI YO’NALISHI

Reja:
AXBOROT TEXNOLOGIYALARI EVOLYUTSIYASI

Axborot texnologiyalarining evolyutsion bosqichlari:
Birinchi bosqich. XIX asrning ikkinchi yarmigacha davom etgan. Bu bosqichda "Qo`llik" axborot texnologiya taraqqiy etgan. Uning vositalari: pero, siyohdon, kitob. Kommunikasiya, ya`ni aloqa odamdan odamga yoki pochta orqali xat vositasida amalga oshirilgan.
Ikkinchi bosqich. XIX asrning oxiri, unda "Mexanik" texnologiya rivojlandi. Uning asosiy vositalari yozuv mashinkasi, arifmometr kabilardan iborat.
Uchinchi bosqich. XX asr boshlariga, "Elektromexanik" texnologiyalar ishlab chiqildi. Uning asosiy vositalari sifatida telegraf va telefonlardan foydalanilgan.
To`rtinchi bosqich. XX asr o`rtalariga to`g`ri kelib, "Elektron" texnologiyalar qo`llanilishi bilan belgilanadi. Bu texnologiyalarning asosiy vositasi EHMlar va ular asosida tashkil etiladigan avtomatlashtirilgan boshqarish tizimlari va axborot izlash tizimlaridir.
Beshinchi bosqich. XX asr oxiriga to`g`ri keladi. Bu bosqichda "Kompyuter" texnologiyalari taraqqiy etdi. Ularning asosiy vositasi turli maqsadlarga mo`ljallangan dasturiy vositalarga ega bo`lgan shaxsiy kompyuterlardir. Bu bosqichda kundalik turmush, madaniyat va boshqa sohalarga mo`ljallangan texnik vositalarning o`zgarishi ro`y berdi. Lokal va global kompyuter tarmoqlari ishlatila boshlandi.
Axborot texnologiyalari evalyusiyasi, axborot texnologiyalari sohasidagi mahsulotlar, xizmatlar, tizimlar va qo'llanishlarning o'zaro ta'siri va o'zaro aloqalarini baholash jarayoni hisoblanadi. Bu jarayonning asosiy maqsadi, axborot texnologiyalari sohasidagi yuqori sifatli mahsulotlarni ishlab chiqarish, yaratish va ta'minlash orqali mijozlar uchun qulaylik yaratish va so'nggi paytda tashkilotlar uchun foydali natijalar ko'rsatishdir.

Axborot texnologiyalari evalyusiyasi odatda quyidagi bosqichlardan iborat bo'ladi:

1. O'zlashtirilgan talabnomalar tuzilishi: Mahsulot yoki xizmatning xususiyatlari, talablari va qo'llanilishi haqidagi ma'lumotlarni to'plash va tuzish.
2. Test natijalarini baholash: Mahsulotning qo'llanilishi va ishga tushirilishi uchun test natijalarini olish va baholash.
3. Tahlil qilinishi: Mahsulotning xaridorlar tomonidan iste'mol qilinganlik darajasi, xizmatning samaradorligi va sifati haqidagi ma'lumotlarni tahlil qilish.
4. Qo'llanishlarning baholash: Mahsulot yoki xizmatning qo'llanishi uchun kerak bo'lgan qo'llanishlarni tahlil qilish, talabnomalarni baholash va samarali qo'llash uchun tavsiyalarni berish.
5. Ma'lumotlarning taqdim etilishi: Mahsulotning sifati, xususiyatlari va ishlatilishi haqidagi ma'lumotlarni mijozlar uchun ochiq tarzda taqdim etish.
6. So'rov va muammolarga javob berish: Mijozlar tomonidan kelgan savollarga yoki muammolarga tez va samimiy javob berish.
Axborot texnologiyalari evalyusiyasi tashkilotlar uchun juda muhimdir, chunki bu jarayon orqali tashkilotlar o'z mijozlariga yuqori sifatli mahsulotlar taqdim etishga harakat qila oladilar va mijozlarning eng katta xizmat ko'rsatuvchisi bo'lishadi.
Axborot texnologiyalarini baholash tashkilotning texnologik tizimlari va infratuzilmasining samaradorligi, samaradorligi va umumiy qiymatini aniqlashni o'z ichiga oladi. Bunga apparat, dasturiy ta'minot, tarmoqlar, xavfsizlik protokollari va boshqa texnologik komponentlarning tashkilot ehtiyojlari va maqsadlariga javob berishini ta'minlash uchun tahlil qilish kiradi. Samarali texnologiyani baholash yaxshilanishlar mumkin bo'lgan sohalarni aniqlashi, xarajatlarni kamaytirishi, resurslarni taqsimlashni optimallashtirishi va umumiy ish faoliyatini yaxshilashi mumkin. Texnologiyani baholashda foydalanish mumkin bo'lgan turli usullar va vositalar mavjud, masalan, taqqoslash, so'rovlar, foydalanuvchilarning fikr-mulohazalari va ishlash ko'rsatkichlari. Baholash IT sohasida tegishli tajribaga ega ichki yoki tashqi ekspertlar yoki maslahatchilar tomonidan amalga oshirilishi mumkin.