Sharq va G‘arbda Uyg‘onish davri adabiyoti

Mahmud Koshg’ariy

Mahmudning otasini ismi Husayn, bobosiniki Muhammad bo'lib, kelib chiqishi va tiliga ko'ra Koshg'ariy nisbatini olgan.Mahmud Koshg'ariy ham o'zining uzoq yillar davomida yaratgan “Devonu lug'atit turk” kitobini 1075 yilda tugallagan.Asarning asosiy matni o'sha davrda keng mintaqa musulmon Sharqida, butun Yaqin va O'rta Sharkda din, fan tiliga aylangan arab tilida yozilgan bo'lib, turkiy tilning boyligini, mazmundor va rang-barangligini tushuntirish uchun yozilgan.Kitobda 7 ta epik doston, ishqiy qo'shiqlar, pandnomalar, koinot yaratilishiga oid asotir, turkiy xalqlar tarixiga oid qadimiy afsona va rivoyatlar, 300 ga yaqin maqol va matallar, hikmatli so'zlar, 700 satrdan oshiq she'riy parchalar, tabiat manzaralari tasviri, madhiyalar, falsafiy mushohadalar uchraydi.