Shartnoma va kontraktlarning tuzilish asoslari. Ularga oid hujjatlar Reja

 

 

 

Z. Bozor iqtisodiyoti sharoitida shartnomaning axamiyati 
Mamlaqatimiz mustaqil respublika maqomini-qulga kiritganidan so’ng 
iqtisodiyotning bozor mexanizmi orqali rivojlanish yo’lini tutdi. 1990 yillarning 
boshlarida rejalashtirish iqtisodiyotidan bozor iqtisodiyotiga uta boshlash, xalq 
xo’jaligining barcha tarmoqlarida yangicha iqtisodiy isloxatlarni amalga
oshirishga majbur qildi, ya’ni xalq xo’jaligida yangicha iqtisodiy muxit barpo 
etila boshladi. Ma’lumqi, xalq xo’jaligining barcha tarmoqlaridagi ish faoliyatini 
tartibli harakatlantirishda "Ish yuritish" fanining axamiyati kattadir. 
Bozor sharoitida ish yuritishga bo’lgan noilmiy yondashish turli mulk 
egalarining iqtisodiy manfaatiga katta zarar yetkazishi tabiiy xoldir. Bozor 
iqtisodiyoti sharoitida har bir moddiy va ma’naviy ishlab chiqarish maxsulotlari 
hisob-kitobli bo’lishi lozim. CHunqi bu jamiyat isrofgarchilik illatlariga qarshi 
ko’raShu vchi asosiy mexanizmdir. Demak hisob-kitob bor joyda hujjatlar bilan 
ishlashni talab qilinadi. Umuman olgapda, boyur sharoitida har bir ish turli-tuman 
hujjatlarga taYangan holda olib boriladi.Agarda hujjatlar noto’g’ri tuzilgan bo’lsa, 
u holda ular shartnoma asosida ish qo’rayotgan va shu shartnomadan o’zaro 
manfaatdor bo’lgan ikki tomonning ish faoliyatigasalbiy ta’sir qo’rsatadi va bu 

28 
ta’sir okibatida jamiyat ham zarar qo’radi. shu nday ekan, zamonaviy mutaxassis 

hujjatlar bilan ishlashni , ya’ni shartnoma tuzish qoidalarini yaxshi bilmog’i lozim. 

Mehnat unumdorligi va samaradorligi, odamlarda mehnatga nisbatan 
shakllangan munosabat har qanday davlat va jamiyat axvolini, unipg ertangn 
kunini baxolashga imkon beradigan ko’rsatqichlardandir. 
O’zbekiston davlat mustaqilligini qulga kiritgapidan so’ng ijtimoiy xayotning 
barcha sohalarida tub islohatlar amalga oshirila boshladi. shu jumladan mehnat 
munosabatlarini tartibga solpshga doir masalaparda xam yangicha yoidaShu 
vlarning salmog’i orta bordi. 
Ijtimoiy adolat qaror topa boshladi. Buning samarasi ularoq, odamlarpi o’z 
mehnati natijasidan qonikishi, ularni mehnatiga yarasha rozi qnlish yo’li 
tutilmoqda. mehnatning samaradorligi va sifatini oshirish xozirgi mustaqillik 
davrida eng muxim vazifa bo’lib qoldi. Binobarin, bu vazifani xal etishda 
mehnatni xuquqiy jixatdan tartibga solishning O’zbyokiston davlatining asosiy 
tayanchi bo’lgan - qonundir. Qonun asosida mehnat shartnomalar va huquqiy-
me’yoriy hujjatlar tuziladi. 

Savollar 
1. SHartnoma nima va u qanday vazifani bajaradi? 
2. SHartnoma qachon va kimlar tomonidan tuziladi? 
3. SHartnomaning qanday turlari mavjud? 
4. Xo’jalik shartnomasi nechta zaruriy qismdan iborat? 
5. SHartnoma kimlar tomonidan imzolanadi? 
6. Mehnat shartnomasi qanday axamiyatga ega? 

 

4-mavzu. Tashkiliy-farmoyish hujjatlar

Reja 

1. Tashkiliy hujjatlar haqida tushuncha va ularga oid hujjatlar. 
2.Buyruqlarning tayyorlanishi va ularning turlari. 
3.Farmoyish va ko’rsatma haqida tushuncha. 

 

Tayanch iboralar: Hujjat, farmoyish, qo’rsatma, korxona, buyruq, mehnat 
samaradorligi, zamonaviy mutaxassis, noilmiy yondashish, bozor mexanizmi.