Shaxsiyatni o'rganish metodlari taxlili

Suhbat shaxsiyatni o'rganish usuli sifatida quyidagi variantlarda keltirilgan .
1. Standartlashtirilgan suhbat - aniq reja, rejalashtirilgan savol va javoblarga ega; suhbat rejasidan chetga chiqish, savol va javoblarni qayta shakllantirishga yo'l qo'yilmaydi. Tashabbus tadqiqotchiga tegishli.
2. Qisman standartlashtirilgan suhbat - suhbat rejasi tuziladi, savollar oldindan tayyorlanadi, lekin suhbat davomida erkin javoblar va savollarni qayta shakllantirishga ruxsat beriladi.
3. Erkin suhbat - suhbatning rejasi umumiy ma'noda belgilanadi, chunki muhokama mavzusi, suhbatning borishi va berilgan savollar oldindan rejalashtirilmagan. Suhbat davomida ikkala suhbatdosh ham tashabbus ko'rsatishi mumkin.
To'liq va qisman standartlashtirilgan suhbatning ijobiy va salbiy tomonlari bor. Afzalliklari: 1) vaqtni tejash, 2) turli odamlarning javoblarini solishtirish qobiliyati, 3) tajribasiz tadqiqotchi tomonidan amalga oshirilishi mumkin. Kamchiliklari: tekshiruv so'rovi soyasiga ega bo'lgan mutlaqo tabiiy protsedura emas.
Qoida tariqasida, agar suhbatdosh bilan hamkorlik allaqachon o'rnatilgan bo'lsa va o'rganilayotgan muammo qiyin bo'lmasa, to'liq va qisman standartlashtirilgan suhbatlar qo'llaniladi.
Erkin turdagi suhbat har doim ma'lum bir suhbatdoshga qaratilgan. Bu nafaqat to'g'ridan-to'g'ri, balki bilvosita ham ko'p ma'lumotlarni olish, suhbatdosh bilan aloqani saqlab turish va muhim belgilarning namoyon bo'lishida yuqori spontanlikni ta'minlash imkonini beradi. Suhbatning bu turi, ayniqsa , kasbiy etuklik va mutaxassislarni tayyorlash darajasiga yuqori talablar bilan tavsiflanadi.
Suhbat bosqichlari
1. Suhbatning kirish qismi suhbatdoshni qiziqtirish, hamkorlikka jalb qilish uchun mo‘ljallangan. Kirish qismida sub'ektga suhbatning taxminiy davomiyligi, uning anonimlik darajasi va iloji bo'lsa, suhbatning maqsadlari va natijalaridan keyingi foydalanish haqida ma'lumot beriladi.
Suhbatning kirish qismida uni stilizatsiya qilishning birinchi sinovi o'tkaziladi. Qo'llaniladigan iboralar va nutq burilishlari to'plami, suhbatdoshga murojaat qilish ikkinchisining yoshi, jinsi, ijtimoiy mavqei, yashash muhiti, bilim darajasiga bog'liq. Boshqacha qilib aytganda, so'z boyligi, bayonotlar uslubi suhbatdoshda ijobiy reaktsiyani va to'liq va to'g'ri ma'lumot berish istagini uyg'otishi va saqlab turishi kerak.
2. Suhbatning boshlang'ich qismi suhbat mavzusi bo'yicha umumiy ochiq savollarning mavjudligi, suhbatdoshni o'z fikr va tajribasini ifodalashga undashi bilan tavsiflanadi. Ushbu taktika mutaxassisga ma'lum faktik voqea ma'lumotlarini to'plash imkonini beradi.
3. Suhbatning asosiy qismi . Shundan so'ng suhbatning asosiy mavzusi to'g'ridan-to'g'ri batafsil muhokama qilinadi. Umumiy ochiq savollardan mutaxassis aniqroq savollarga o'tadi . Bu muhokama qilingan muammolarning mazmunini batafsil o'rganish imkonini beradi. Bu suhbatning cho'qqisi, uning eng qiyin bosqichlaridan biri, chunki bu erda hamma narsa faqat mutaxassisga, uning savol berish, javoblarni tinglash va suhbatdoshning xatti-harakatlarini kuzatish qobiliyatiga bog'liq. Bunday tadqiqot bosqichining mazmuni ushbu suhbatning aniq maqsad va vazifalari bilan to'liq belgilanadi.
4. Yakuniy bosqich - suhbatning tugashi . Unga o'tish o'rganishning oldingi bosqichi muvaffaqiyatli va etarlicha to'liq tugagandan so'ng mumkin. Qoidaga ko'ra, bu erda hamkorlik uchun minnatdorchilik bildiriladi. Agar suhbat uning keyingi davomini o'z ichiga olsa, u holda uning tugallanishi suhbatdoshni keyingi birgalikdagi ishlarga tayyor turishi kerak.
Suhbatning bosqichlari qat'iy chegaralarga ega emas. Ularning orasidagi o'tishlar asta-sekin va silliqdir. Biroq, suhbatning alohida bosqichlari bo'ylab "sakrab o'tish" olingan ma'lumotlarning ishonchliligining keskin pasayishiga olib kelishi, muloqot jarayonini, suhbatdoshlarning dialogini buzishi mumkin.