Shaxsning ijtimoiylashuvi Shaxsni sotsializatsiya qilish turlari

Шахсни социализация қилиш турлари
Ушбу жараённинг бир нечта ўзгаришлари мавжуд. Улар кўплаб омилларга қараб фарқланади. Бироқ, бу механизмлар шартли равишда қуйидаги гуруҳларга бўлинади:
• асосий социализация. Бу жараён бола жамиятни идрок қила бошлаган пайтдан бошланади. Шу билан бирга, у фақат оиласига еътибор беради. Бола катталар дунёсини идрок қила бошлайди. Бирламчи социализация бевосита боланинг ота-онасига боғлиқ. Aниқроғи, улар унга атрофидаги дунёни қанчалик тўғри кўрсатишлари мумкинлиги ҳақида.
• иккиламчи социализация. Бу жараён вақт чегарасига ега емас ва инсон маълум бир ижтимоий гуруҳга киргунга қадар давом етади. Бу механизм бола боғчага боришни бошлаганда бошланади. Ўзи учун янги муҳитда у янги ролларни синаб кўриши ва қайси бири унга кўпроқ мос келишини баҳолаши мумкин. Шунингдек, у ўз ҳаракатларини ташқаридан баҳолаш имкониятига ега. Иккиламчи социализация жараёнида одам кўпинча муайян номувофиқликларга дуч келади. Масалан, бола ота-онасининг қадриятлари бошқа одамларнинг манфаатлари ва меъёрларига мос келмаслиги мумкинлигини тушунган пайтда. Бундай ҳолда, бола ўзини ўзи аниқлаш босқичидан ўтади ва ҳис-туйғулари ва тажрибаларига асосланиб, у ёки бу томонни танлайди.
• Маҳаллийлаштирилган (йўналтирилган) социализация. Бундай ҳолда, биз маълум қадриятларни тушуниш ҳақида гапирамиз. Бу ерда социализация бир қатор ўзига хос йўналишларга бўлинади: ерта, гендер, ташкилий ва бошқалар. Шунингдек, бу шахс шаклланишининг муҳим босқичидир.

Ерта социализация
Бундай ҳолда, биз маълум бир босқичнинг маълум бир "репетисияси" ҳақида гапирамиз. яхши мисол ижтимоийлашувнинг бу тури еркак ва аёлнинг биргаликда яшашининг бошланиши ҳисобланади. Никоҳдан олдин ҳамкорлар бир-биридан ўрганишлари ва ҳаётий позицияларини солиштиришлари керак. Бундай ҳолда, уларнинг ҳар бири ўз турмуш ўртоғидан баъзи қадриятларни олади.
Кичик гуруҳда узоқ вақт қолиш (ин бу ҳолат икки кишидан иборат) янада қатъий хулқ-атвор ва ижтимоий-маданий моделларнинг шаклланиши мавжуд.