Qayroqtoshlardagi yozuvlar bir xil emas. Matnlar ham xajm va mazmun jishatidan turlicha bo’lib, ayrimlarida maqtovlar, marshumning shayotdagi qilgan ishlari kiklarga kitarib maqtalgan, bunday qayroqlardagi yozuv chiroyli va yirik sharflar bilan bitilgan va ular kipincha rushoniylar maqbarasiga mansub shaxslar yoki shukmronlar qabri ustiga irnatilgan. Qayroqlardagi yozuvlarning shajmi ham turlicha. eng kata matn 18-20 qatorga joylashtirilgan. Lekin Izgan, Safidbilol, Ishdan topilgan qayroqlarning kipchiligida yozuvlar irtacha shajmda bo’lib, avval basmala, kalimayi shashodat, Qur`ondan olingan oyati karimalar va undan keyin «bu qabr imomi fozil, shayx falonchinikidir» kabi yozuvlar bilan tugaydi. Kipchilik yozuvlar oxirida sana mavjud va unda yil, oy, kun va shatto shaftaning qaysi kuni ekanligi ham kirsatilgan. - Qayroqtoshlardagi yozuvlar bir xil emas. Matnlar ham xajm va mazmun jishatidan turlicha bo’lib, ayrimlarida maqtovlar, marshumning shayotdagi qilgan ishlari kiklarga kitarib maqtalgan, bunday qayroqlardagi yozuv chiroyli va yirik sharflar bilan bitilgan va ular kipincha rushoniylar maqbarasiga mansub shaxslar yoki shukmronlar qabri ustiga irnatilgan. Qayroqlardagi yozuvlarning shajmi ham turlicha. eng kata matn 18-20 qatorga joylashtirilgan. Lekin Izgan, Safidbilol, Ishdan topilgan qayroqlarning kipchiligida yozuvlar irtacha shajmda bo’lib, avval basmala, kalimayi shashodat, Qur`ondan olingan oyati karimalar va undan keyin «bu qabr imomi fozil, shayx falonchinikidir» kabi yozuvlar bilan tugaydi. Kipchilik yozuvlar oxirida sana mavjud va unda yil, oy, kun va shatto shaftaning qaysi kuni ekanligi ham kirsatilgan.
Sana abjad tshisobi asosida kirsatilgan qabrtoshlar tarix uchun aloshida ahamiyat kasb etadi. SHunday yodgorliklardan ikkitasi shozir ma`lum: Bittasi Safidbilol qabristonida uchratilgan XIII asrga mansub qayroq bo’lib, undagi sana forsiy she`r ichiga yashirilgan. Ikkinchisi Ashmad YAssaviy maqbarasi ichidagi qabrtoshlardan biri bo’lib, 925 (1520 yil sanasi arabiy she`r ichiga abjad shisobi bilan kiritilgan). - Sana abjad tshisobi asosida kirsatilgan qabrtoshlar tarix uchun aloshida ahamiyat kasb etadi. SHunday yodgorliklardan ikkitasi shozir ma`lum: Bittasi Safidbilol qabristonida uchratilgan XIII asrga mansub qayroq bo’lib, undagi sana forsiy she`r ichiga yashirilgan. Ikkinchisi Ashmad YAssaviy maqbarasi ichidagi qabrtoshlardan biri bo’lib, 925 (1520 yil sanasi arabiy she`r ichiga abjad shisobi bilan kiritilgan).
- Qayroqdagi kip matnlarda marshumning ismi nisbasi bilan bo’rga bitilgan. Bu esa marshumning qaerda tug’ilgani, qaerda yashagani shaqida ma`lumot beradi.
- Qabr ustidagi qayroqlarni xronologik o’rganish shunday xulosaga olib keladiki, miqdor va sifat jishatidan turli davrda turlicha bilgan. eng qadimgi qayroqtoshlar XIII asrning birinchi yarmiga mansub bilsa, qoraxoniylar sulolasining singgi davrlarida qayroqlar soni bir oz kipaygan. Bu davr esa, ijtimoiy-iqtisodiy vaziyatning bir oz yaxshilanganligi va shashar shayotida madaniyatning isganligi bilan xarakterlanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
