Shisha prizmaning va shishaning sindirish kо‘rsatkichini aniqlash Ishning maqsadi
Download 408.5 Kb.
|
Shisha prizmaning va shishaning sindirish-3
5-rasm. Prizmaning sinish burchagi 6- rasmda keltirilgan rasmdagi belgilar S-goniometr stolchasi, P-shisha prizma, T-kolematr trubasi, K-kо‘z. Tajriba bir necha marta takrorlanib olingan natijalar 1-jadvalga yoziladi. 
6- rasm
Simob lampasi yoqilib, goniometr tirqishi yoritiladi. Simob nuri optikaviy truba yordamida shisha prizmaga tushadi. Optik truba va kо‘rish trubasi tо‘g‘ri chiziqda о‘rnatilgan. Shu sababdan sozlangan goniometr okulyaridan qaraymiz. Oq nurli okulyar kristining tik chizig‘i ustiga ustma-ust joylashtiramizda vintlarni qotirib, mikroskopik truba orqali burchak yozib olinadi. Buni  bilan belgilaymiz. tajribani о‘tkazish jarayonida, shisha prizmaning sindirish burchagi chap tomonimizda, asosi esa о‘ng tomonimizda yotsin. Biz spektrlarni asos tomonidan kо‘ramiz. Natijada kо‘rish trubasini о‘ng tomoniga aylantirsak, okulyarda har xil simob spektrlari kо‘rinadi. Aytaylik birinchi okulyardan qizil spektr kо‘rinadi, u vaqtda kо‘rish trubasini mahkamlaymiz. Prizma turgan stolni teskari tomonga aylantirsak, okulyardan avvalo spektr biror tomonga siljib sо‘ngra orqaga qaytadi. Shu spektrning qaytgan vaziyatida stolni mahkamlaymiz. Endi kо‘rish trubasini harakatlantirib, okulyar krestining tik chizig‘ini mana shu qizil spektr bilan usta-ust tushirib trubani ham qotirib qо‘yamiz. Keyin mikroskopik truba orqali  ni yozib olamiz. Shisha prizmaning qizil nuri uchun og‘dirish burchagi  ifodadan topiladi. О‘lchashni bir necha marta takrorlab aniqlangan  qiymatlarini birinchi jadvalga yozamiz. Qolgan barcha simob spektrlari uchun ham eng kichik og‘ish burchaklarini shunday qilib aniqlaymiz.
Agarda qiymati  lardan kichik bо‘lsa u holda  ni topish uchun quyidagi  ifodadan foydalanish kerak.
Download 408.5 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|