Shomaksudova, M. Israil \ oav da yozma matn. Nutq va munozara
Tarqatma materialiar
Download 28.78 Kb. Pdf ko'rish
|
OAV da yozma matn. Nutq va munozara. Shomaksudova S, Israil M-1
- Bu sahifa navigatsiya:
- “FSMU” metodi asosida guruhlarda ishlash. (Guruhlarda ishlash) Fikr: Samarali sarlavha muvaffaqiyatli main garovidir Sabab: Misol
- Tayanch so‘zlar
62
Tarqatma materialiar “Aqliy hujum” metodi asosida m ashg‘uIot o ‘tkazish Mavzu: “Sarlavha tanlash mahorati” 1-bosqich. Savol о ‘rtaga tashlanadi. 2-bosqich. Fikrlar so ‘raladi va doskaga yozib boriladi. 3- bosqich. Fikrlar izohlanadi va xulosalanadi. “FSMU” metodi asosida guruhlarda ishlash. (Guruhlarda ishlash) Fikr: Samarali sarlavha muvaffaqiyatli main garovidir Sabab: Misol: Umumlashma: 6У O A V D A Y O Z M A M A T N 1. Til, nutq va matn tushunchasi. 2. Matn yozma nutqning asosiy koVinishi. 3. Matn turlari: mikromatn va makromatn. 4. Matnning tarkibiy qismlari. 5. Mass-mediada beriladigan matn turlari. 6. Samarali matn yaratish talablari. Tayanch so‘zlar: Til, nutq, matn, matn turlari, samarali matn, mikromatn, makromatn, poligrafiya, ilmiy matn, badiiy matn, rasmiy matn, ommabop matn, kirish, asosiy qism, muallif nutqi, qahramon nutqi. Til - ulkan xazina. Har bir ijodkor bu xazinadan o‘z ruhiy ehtiyoji va ijodiy mahorati doirasida foydalanadi. “Aslida o‘zbek tilining tasvir imkoniyatlari, ichki potensial quwati juda katta. Buni faqat va faqat iste’dodli yozuvchilar ko‘rsata oladi. 0 ‘lik tilni tiriltiradigan ham, tirik tilni o‘ldiradigan ham yozuvchilar dir”. Darhaqiqat, bu jihatdan juda katta mas’uliyat shoir va adiblar hamda jumalistlaming zimmasiga tushadi. Zotan, muayyan fikming moddiy ko‘rinishi olaroq yaratilgan matn yuzlab hatto minglab nusxada tarqalishi va shu asno o'quvchining ruhiy dunyosiga kirib borishi mumkin. Jumalistning matn ustida ishlash mahorati til rivoji va tafakkumi kengaytirisli yo'lidagi harakatning amaliy ifodasi bolgani uchun ham muhim aliamiyat kasb etadi. Shu ma’noda har qanday publitsistik asaming til taraqqiyoti va jumalistik jarayonda tutgan o‘ziga xos o‘mi boiadi. Albatta, barcha ijod namunalari ham estetik voqelik maqomiga ko‘tarila olmaydi. Masalaning ayni jiliati yozuvchining matn ustida ishlasli mahoratiga, so‘zni his qila bilish qobiliyatiga va uning barcha ijodiy o‘ziga xosliklarini qamrab oluvchi uslubiga borib taqaladi. Ayni paytda tilshunosligimizda lisoniy vositalardan foydalanish hamda jurnalistning matn yaratish mahorati bugungi kunning dolzarb masalasidir. 64 Jumalist matni tili va uslubi, til estetikasi xususida fikr yuritishdan awal matnning o‘zi nima ekanligiga oydinlik kiritib olish lozim. Aytish joizki, matn atamasi bir qator adabiyotlarda turlicha izohlangan. 0 ‘zbek tilining izohli lug'atida matn so‘zining arabchadan o‘zlashganligi, eskirgan kitobiy so‘z ekanligi va aynan tekst so‘zi anglatgan ma’noga teng ekanligi ta’kidlangan. Izohli lug'atning 156- betida tekst so‘ziga quyidagicha ta’rif beriladi: 1. Yozilgan, ko‘chirilgan yoki bosilgan ijodiy, ilmiy asar, nutq, hujjat va shu kabilar yoki ulaming bir parchasi; matn. Maqolaning teksti 2. Musiqa asariga, masalan, biror kuyga, opera, romans va shu kabilarga asos bo‘lgan she’r, so‘z. 3. Poligrafiyada yirik shriftlardan birining nomi. Albatta, yuqoridagi bandlar matnning to‘liq ta’rif va xususiyatini qamrab olgan deyish qiyin. Chunki axborot-kommunikatsiya vositalarining rivoji bilan bevosita bog‘liq ravishda Word matn, RTF matn, oddiy matn, formatlangan matn, gipermatn kabi yangi atamalar ham paydo boidi. Demakki, matn atamasi anglatgan ma’noning ko‘lami yanada kengaydi. Bilamizki, nutq og‘zaki va yozma shaklda ifodalanadi. “Nutqning yozma shakli matn atamasi ifodalaydigan mazmunga muvofiq keladi”. Demak, nutqning yozma shakl olishi - bu matn. Shu ma’noda har qanday nutq muayyan fikming ifodasi boTgani kabi har qanday matn ayni bir munosabatining yozma ko‘rinishda moddiylik kasb etishidir. U “faqat obyektiv informatsiyadan iborat'bo‘lmay, balki o‘ziga pragmatik mazmunni ham qamrab olgan nutqning material ko‘rinishidir”. “Umuman matn, deyilganda nutqiy jarayon mahsuli bo‘!gan, tugallangan, yozma shaklda mavjud boigan, adabiy shakllangan, superfrazali birliklardan tuzilgan, leksik, grammatik, logik, stilistik aloqalar bilan bogTangan, aniq maqsadli va pragmatik qurilmali nutqiy asarni tushunmoq kerak”. Download 28.78 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling