Shveysariya Konfederatsiyasi Schweizerische Eidgenossenschaft

---

Shveysariya
Shveysariya (Switzerland, nem. Schweiz, frans. Suisse, ital. Svizzera), Shveysariya
Konfederatsiyasi (nem. Schweizerische Eidgenossenschaft, frans. Conferderation Suisse, ital.
Confederazione Svizzera) — Markaziy Yevropada joylashgan davlat. Maydoni 41 285 km².
Aholisi 7,997 mln. kishi (2012). Poytaxti 
Bern
shahri Maʼmuriy jihatdan 23 kanton (ulardan 3 tasi
yarim kantonlar)ga boʻlinadi.

---

Shveysariya Konfederatsiyasi
Schweizerische Eidgenossenschaft (olm.) 
Confédération suisse (frs.) 
Confederazione Svizzera (ital.) 
Confederaziun svizra (rum.) 
Confoederatio Helvetica (lot.)
Bayroq
Gerb
Shior
: "Unus pro omnibus, omnes pro uno"
Madhiya
: 
Schweizerpsalm
(Cantique suisse)
(Salmo svizzero)
Poytaxt
Bern
Eng katta shahar
Zürich
Rasmiy til(lar)
nemis, fransuz, italyan va retroman
Hukumat
Federativ Respublika
Maydon
• Butun
41 285 km
2
km
2
• Suv (%)
4.2
Aholi
• 2016-yilgi roʻyxat
8,401,120 (
99-oʻrin
)
• 
Zichlik
202 kishi/km
2
Pul birligi
Frank (
1 frank = 100 rappen
)
Vaqt mintaqasi
UTC
+1
• 
1-avgust

---

Shveysariyada 4 ta davlat tili bor: nemis, fransuz, italyan va retromancha tillari. Shveysariyaning
birinchi davlat tili nemis tilidur. Chunki bu tilda 5 millionga yaqin aholi soʻzlashadi. Lekin ular
shevada soʻzlashishadi. Bu degani ular shveysarcha-nemischa gaplashishadi. Shveysariyada 50
dan ortiq sheva turi bor. Bundan tashqari fransuz, italyan tillari ham aholi tomonidan
shevalashtirilgan.
Sh. — federal parlamentli respublika. Amaldagi konstitutsiyasi 1874-yil 29 mayda qabul qilingan
(keyinchalik oʻzgartishlar kiritilgan). Davlat va hukumat boshligʻi — prezident, u Federal majlis
tomonidan Federal kengash (hukumat) aʼzolaridan 1 yil muddatga saylanadi va qayta saylanish
huquqiga ega emas. Qonun chiqaruvchi hokimiyatni 2 palatali (Milliy kengash va Kantonlar
kengashi) Federal majlis, ijrochi hokimiyatni prezident va Federal kengash (hukumat) amalga
oshiradi. Har bir kanton oʻz konstitutsiyasi, parlamenti va hukumatiga ega.
Hududining katta qismida Alp togʻlari joylashgan (bal. 4634 m gacha, Dyufur togʻi). Mamlakat
markazida Shveysariya yassitogʻligi, shimoliy gʻarbida Yura togʻlari bor. Iqlimi nam, moʻʼtadil iqlim
boʻlib, Jenevada yanvar oyining oʻrtacha temperaturasi 0°, iyul oyining oʻrtacha temperaturasi
19°. Oʻrtacha yillik yogʻin miqdori 800–2500 mm. shahrida daryo koʻp. Reyn (Aare irmogʻi bilan)
daryosi, Rona, Inn, Tichino daryolarining yuqori oqimi shahridan oqib oʻtadi. Jeneva, Boden va
boshqalar koʻllar bor. Togʻ qoʻngʻir oʻrmon va togʻ oʻtloqi tuproqlar tarqalgan. Mamlakat
hududining 24% oʻrmon. Yassitogʻlik va togʻlarda kengbargli hamda ignabargli daraxtlar oʻsadi,
baland togʻlar subalp va alp oʻtlokdari bilan qoplangan. Alp togʻlarida muzliklar bor (2 ming
km²ga yaqin). Hayvonot dunyosi boy. Togʻlarda sut emizuvchilardan yovvoyi echki, suvsar,
quyon, sugʻur, ayiq, tulki va boshqalar, parrandalardan burgut, karqur, togʻchumchuq, daryo va
koʻl qirgʻoklarida baliqchi qush uchraydi, suvlarda turli xil baliqlar bor. Togʻlarda turizm, alpinizm,
sportning qishki turlari bilan shugullanish uchun sharoitlar yaratilgan. Shveysariya milliy bogʻi,
koʻplab rezervat va buyurtma qoʻriqxonalar bor.
• Yoz (
DST
)
UTC
+2