Щзбекистон республикаси олий ва щрта махсус таълим вазирлиги фарьона политехника институти


Солиы ставкаларнинг турлари ва солиы деклорацияси


Download 0.9 Mb.
bet13/59
Sana04.04.2023
Hajmi0.9 Mb.
#1325717
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   59
Bog'liq
Soliq va soliqqa tortish-2222

2. Солиы ставкаларнинг турлари ва солиы деклорацияси

Солиы солиш тизимида муъим уринни солиыка тортиладиган ва тортилмайдиган даромадлар ташкил ыилади.


Солиыка тортиладиган даромад бу хуыуыий ва жисмоний шахслар ялпи даромадининг соикка тортиладиган кисмидир.
Тщьри солиыларда солиыка тортиладиган даромадни аниылаетганда ялпи даромаддан имтиезларни ва солиыка тортилмайдиган даромадларни чегириб ташланади.
Масалан, бизнинг республикамизда фуыаролар ялпи даромадидан ъамма турдаги, пенсия, нафака, заем ва латореядан ютуклар омонат кассаларидаги омонатлардан фоиз даромадлари, сугурта копламалари, щз мулкларини сотишдан олган даромадларни чакириб ташлаб, солиыка тортиладиган даромад аниыланади. Лёкин булардан ташыари солиыка тортилмайдиган даромад (минимум) ъам мавжуд. Ана шундай солиыка тортилмайдиган даромад минимуми 1999 йил 1 июндан бошлаб 1350 сум ыилиб белгиланган.
Солиыларни ъисоблашда солиы ставкаси катта урин эгаллайди. Солиы ставкалари ыуйидаги турларги бщлинади: пропорционал, прогрессив ставкалар.
Пропорционал ставка – солиы солиш об’ектига ягона фоизларда белгиланади. Масалан, мол-мулк солиьида асосий фондлар ыийматига ягона бир хил фоиз солиы ставкаси куйилган.
Прогрессив ставка – об’ект ыиймати ёки даромад усиши билан ставка усиб боради. Масалан, фуыароларнинг иш ъаыидан даромад солиьида 2000 йил 1 август бошлаб ялпи даромад суммаси ойига 2450 сумдан ошган кисми 3 минимум атрофида 15 фоиз солиыка тортилиб даромад ортиб бориши билан солиы ставкаси ъам 40 фоизгача кщпайиб боради.
Регрессив ставкаларда даромад ыанча пасая борса, солиы ъам камайиб боради. Бу прогрессив ставканинг тескари.
Солиы деклорацияси дегани солиы тщловчилар томонидан езиб топшириладиган ариза-ма’лумотномадир. Бу хужжатда солиы тщловчилар утган даврда (чорак, ярим йил ёки йилда) щзлари ишлаб топган ъамма даромадлари кщрсатилади ва шу даромадларни олиш учун сарфлаган харажатлари кщрсатилади. Бу солиыни ъисоблаш учун хужжатдир.
Солиы деклорациясига биноан солиы идоралари солиы тщловчиларнинг ялпи даромади, харажати, соф даромадини (я’ни солиыка тортиладиган даромадини) белгилаб, солиы ставкасини ыщллаб солиы суммасини ъисоблаб берадилар.
Ыандайхаратларни ялпи даромаддан чегириб ташлаш лозимлигини Щзбекистон Республикаси солиы ыонунчилиги асосида давлат солиы кумитаси ва Молия вазирлиги белгилаб берадилар.
Хар ыандайдаромад олувчи фуыаролар ва ишбилармонлар 1995 йилдан бошлаб еппасига солиы деклорацияси езиб солиы идораларига топширадилар.
Республикамиз солиы ыонунчилигига биноан солиы деклорациясида асосий иш жойидан олган иш ъаыи, мукофот, моддий ердам ва бошыа даромадлар, уриндошликдан олган даромадлар соатбай, ишбай олган ва бошыа ъамма даромадлар кщрсатилиши шарт бщлади. Тщловчилар солиы деклорациясини щз ваытида такдим килмасалар солиы идоралари утган даврдаги тщлаган суммани 150 фоиз ыилиб тщлашни талаб ыиладилар ва тщланган суммадан 10 фоизини ушлаб коладилар.



Download 0.9 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   59




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling