Щзбекистон республикаси олий ва щрта махсус таълим вазирлиги тошкент автомобил-йщллар институти

7.3. Transport vositalarining ekologik xavfsizligini aniqlash.


Ishning maqsadi. Transport vositalarining ekologik xavfsizligini baholashni o’rganish.
Topshiriq. 1. Transport vositalarning ekologik xavfsizligini aniqlashda qo’llaniladigan asbos va uskunalar bilan tanishish.
2. Chiqindi gazlar va qurumning konsentratsiyasini aniqash.
Ishni bajarish joyi. Qashqadaryo vil. IIB DYHXBga qarashli Diagnostika markazi.
Ishlatiladigan asbob uskunalar: Gazni tahlil qiluvchi va tutunni o’lchash asbobi.
Uslubiy ko’rsatmalar
Transport vositalarining atrof-muhitga undan foydalanish davrida chiqadigan har xil zaharli chiqindilar: is gazi (SO), uglevodlar (SNx), azot oksidlari (NOx), qattiq zarrachalar, oltingugurt oksidlari (SOx) miqdorini aniqlanadi.
Yuqoridagi chiqindi gazlardan eng zaharlisi karbyuratorli dvigatel uchun is gazi (SO) va dizelli dvigatellar uchun esa «qurum» miqdori qisoblanadi. Ularning miqdorini quyidagicha aniqlanadi. SO ning miqdorini aniqlashda asosan infraqizil spektroskopiya (IKS) usulidan foydalaniladi. Bu usul 4,7 mkm uzunlikdagi infraqizil nurlanishlarni selektiv yutishga asoslanga bo’lib o’lchash asbobining nomi «Gazni tahlil qiluvchi» deb ataladi.
Dizel dvigatellardagi tutunning konsentratsiyasini aniqlashda chiqindi gazlarni filtrdan o’tkazib, so’ng uning qoralik darajasini optik usulda o’lchash, yoki chiqindi gazlarning optik tavsiflarini aniqlash usullaridan foydalanadi.


Hisobot tarkibi

1. 
   Chiqindi gazlarning aniqlangan qiymatlari
   
2. 
   Chiqindi gazlarni o’lchashda foydalanilgan asboblar sxemasi.
   
3. 
   Xulosa.
   

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR:

1. 
   Q.X. Azizov: «Harakat xavfsizligini tashkil etish asoslari». Darslik. «Fan va texnologiyalar». Toshkent: 2009.-264 b.
   

2. Avtotransport vositalari. Texnik ko’rik. Nazorat usullari. O’z DSt
1058-2004. Rasmiy nashr «Uzstandart», 2004 - 33 bet.
3. В.И.Конопленко и др. Организаsия и безопасност дорожного движения:
Учеб.для вузов/ В.И.Конопленко . М.: “Высш.шк.”, 2007-383 стр.