E’tibor bering: Tado’io’otlar bir xil analizatorlarda adaptatsiya tez, bosho’alarida sekin xosil bhlish xususiyatiga ega ekanligini khrsatadi. Masalan, taktil retseptorlari juda tez adaptatsiyalanadi. Khrish, ‘id bilish, ta’m bilish retseptorlarida adaptatsiya nisbatan sekin yuzaga keladi.
Yodda tuting: Adaptatsiya sezgi a’zolari vositasida kuchsiz o’o’zatuvchilarni payo’ashga yordam beradi va odatdan tasho’ari kuchli ta’sir qilingan tao’dirda sezgi a’zolarini ‘addan ziyod o’o’zolishdan sao’laydi.
Yodda tuting: Analizatorning markaziy bhlmalari joylashgan bosh miya o’obiida o’o’zalishning irradiatsiyalashuvi va kontsentratsiyalashuvi jarayonlari sezgilar o’zaro munosabatining fiziologik mexanizmi bhlib ‘isoblanadi.
Diqqat savol: Sensibilizatsiya nima?
Yodda tuting:
Analizatorlar o’zaro munosabati va masho’ qilish natijasida sezuvchanlikning ortishi sensibilizatsiya deb ataladi.
Sezgi a’zolari sezuvchanligining oshishiga olib boradigan ikki so’ani ajratish mumkin: 1) sensor nuo’sonlar (khrlik, o’arilik) ning hrnini thldirish zaruratidan kelib chio’adigan sensibilizatsiya va 2) sub’ekt faoliyati tufayli kasbiga xos talablardan kelib chio’adigan sensibilizatsiya. Khrish yoki eshitish sezgisining yho’otilganligi ma’lum darajada sezuvchanlikning bosho’a turlarini rivojlantirish ‘isobiga thldiriladi.
Diqqat savol: Sinesteziya nima?
Yodda tuting:
Sinesteziya-bir analizatorning o’o’zalishi ta’siri ostida bosho’a analizatorga xos sezgining ‘osil bhlishidir. Khrish o’o’zatuvchilar ta’sir qilganda eshitish sezgilarining ‘osil bhlishi, eshitish o’o’zatuvchilariga javoban ta’m bilish sezgilarining ‘osil bhlishi kabilar sinesteziya ‘isoblanadi.
Foydalanilgan adabiyotlar.
1. Ananev B.G. Teoriya ohuheniy. L. 1961.
2. Smirnov S.D. Psixologiya obraza: aktivnosti psixicheskogo otrajeniya. M. 1985.
3. oziev E. Psixologiyadan ma’ruzalar matni. T. Universitet. 1999.
4. Petrovskiy A.V. Umumiy psixologiya. T. Ho’ituvchi. 1992.
5. Karimova V. «Psixologiya» T. 2002.
6. Nemov. R.S. «Psixologiya» M. 1999.
7. Rubinshteyn. S.L. Osnovo’y obhey psixologii M. 1989.
Do'stlaringiz bilan baham: |
