Щзбекистон Республикаси Олий ва Щрта махсус таoлим вазирлиги

3Munozarali savol. Xayol va inson faoliyatining qanday bog’liqligi bor?


Yodda tuting! Me’natning tayyor natijasini xayolga keltirmay turib, ishga kirishib bhlmaydi. Fantaziya yordami bilan kutilayotgan natijani tasavvur qilish — inson me’natining xayvonlar instinktiv faoliyatidan tub faro’idir. Istalgan me’nat jarayoni zarur tarzda xayolni o’z ichiga o’amrab oladi. Xayol badiiy, konsturktorlik, ilmiy adabiy, muzikaviy va umuman ijodiy faoliyatning zarur tomoni sifatida namoyon bhladi
Xayol inson ijodiy faoliyatining zarur elementi bhlib, me’natning oxirgi va oralio’ maxsulotlarida o’z ifodasini topadi, shuningdek muammoli vaziyat noaniqlik khrsatgan xollarda xulo’-atvor programmasini tuzishni ta’minlaydi. Shuning bilan birga xayol aktiv faoliyatni programmalashtiruvchi emas, balki uning hrnini almashtiruvchi timsollar xosil qilish vositasi sifatida yuzaga chio’adi.



Munozarali savol. Xayolning qanday vazifalari mavjud?


E’tibor bering! Xayolning psixik jarayon sifatidagi birinchi va muxim vazifasi shundan iboratki, u me’natni boshlamasdan oldin uning natijasini tasavvur qilish imkoniyatini beradi. Xayol me’natning fao’at shnggi natijasinigina emas, balki me’natning oralio’ maxsulotlarini tasavvur qilish imkoniyatini beradi.

Munozarali savol. Xayolning tafakkur bilan qanday bog’liqligi bor?

Diqqat qiling! Xayol tafakkur bilan maxkam bolangandir. Xayol ‘am tafakkur singari, kelajakni oldindan khrish imkoniyatini be­radi. Tafakkur bilan xayol hrtasidagi umumiylik ‘amda ular hrtasidagi faro’lar nimalardan iborat? Xayol tafakkur singari, munozarali savolli vaziyatda, yaoni masala echishning yangi usullarini o’idirib topishda yuzaga keladi. Tafakkur singari, xayol shaxsning ehtiyojlariga asoslanadi. Ehtiyojlarni o’ondirishning real jarayonidan oldin ehtiyojlarni o’ondirishning soxta, xayoliy jarayoni sodir bhladi, ya’ni bu ehtiyojlarning o’ondirilishi mumkin bhlgan vaziyatni jonli, yoro’in tasavvur qilish mumkin. Xayol jarayonlarida amalga oshiriladigan voo’elikni oldindan aks ettirish yoro’in tasavvurlar tarzida va konkret-obraz shaklida sodir bhladi. Shuning bilan bir-paytda tafakkur jarayonlarida oldindan aks ettirish olamni umumlashtirib, vositali tarzda bilish imkonini beruvchi tushunchalar bilan ishlashda sodir bhladi.