Щзбекистон Республикаси Олий ва Щрта махсус таoлим вазирлиги

Munozarali savol. Sermaxsul tafakkur nima?

Yodda tuting. Fikrning mustaqilligi uning maxsuldorligi (samaradorligi) bilan uzviy bolangan. Agar inson tomonidan muayyan vao’t ichida ma’lum soxa uchun o’immatli va yangi fikrlar, oyalar, tavsiyanomalar yaratilgan ‘amda nazariy va amaliy vazifalar xal qilingan bhlsa, bunday kishining tafakkuri sermaxsul tafakkur deb ataladi. Demak, vao’t oraliida bajarilgan ish khlami va sifatiga oqilona baxo berish - tafakkur maxsuldorligini hlchash mezoni sifatida xizmat qiladi.


Munozarali savol. Tafakkurning ixchamligi nima?


Yodda tuting. Tafakkurning ixchamligi deganda, xal qilishning dastlab tuzilgan rejasi mazkur protsessda masala echish shartini qanoatlantirmay o’olsa, nomutanosiblik xosil bhlsa, xech ikkilanmay elastik ravishda o’zgartishlar kiritishdan iborat fikr yuritish faoliyatini tasavvur qilmoimiz shart. Fikr­ning operativ jixatdan, tezkorlik bilan o’zgartishdan va turli yhnalishiga yhllab yuborishdan iborat tafak­kur sifati uning ixchamligi deyiladi. Masalan, «Stu­dent imtixonda avval oyani nothri yoritayotib, o’z-o’zicha «birdaniga» xatosini anglab, thri javob bera boshlashi» kabilar. Demak, tafakkurning mazkur sifati fikrlarni, informatsiyalarni tinglovchilarga xato va kamchiliksiz etkazib berish garovidir.


Munozarali savol. Tafakkurning tezligi nima?

Yodda tuting. Tafakkurning tezligi o’hyilgan savolga thlio’ javob olingan vao’t bilan belgilanadi. Uning tezligi o’ator faktorlarga: jumladan, fikrlash uchun zarur materialning xotirada mustaxkam sao’langanligiga, shu materialni tez yodga tushira olishga muvao’o’at bolanishlarning tezligi, turli xislarning mavjudligiga, insonning diqqatiga, qiziqishiga bog’liq bhladi.

Psixologiya fanida tafakkur formasiga, topshirio’ xarakteriga, fikr yoyio’ligiga, fikrning originallik darajasiga o’arab klassifikatsiya qilinadi.