Щзгармас ток машиналари


Ўзгарувчан ток чўлғамларининг электр юритувчи кучи


Download 4.44 Mb.
bet87/145
Sana30.10.2023
Hajmi4.44 Mb.
#1734260
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   145
Bog'liq
ЭЛЕКТР МАШИНАЛАР-1 кисм

Ўзгарувчан ток чўлғамларининг электр юритувчи кучи

Ў згарувчан ток машиналарини лойиҳалашда уларнинг чўлғамларида индукцияланадиган электр юритувчи куч синусидал қонун бўйича ўзгаришини таъминлаш тадбирлари бажарилади. Агар электр юритувчи кучни (эюк) айланувчи магнит майдон индукциялаётган бўлса, у холда магнит майдонни ҳаво бўшлигида синусоидал тарқалишини таъминлаш керак. Магнит майдонни тўла синусоидал шаклида тарқалишини таъминлаш мураккаб бўлганлиги туфайли унинг кўринишини синусоидал шаклга яқинлаштиришга конструктив характердаги тадбирлар бажарилади. Масалан, аён қутбли синхрон машинанинг қўзғатиш чўлғамининг магнит майдонини яхшилаш учун қутб ўзаклари тагидаги ҳаво бўшлиғи нотеккис қилиб қутб ўзагининг четларидаги ҳаво бўшлиги δч ўртасидаги δ га нисбатан анча катта қилинади, кўпинча δч/δ=12. Қутб бўлинмасининг коэффициенти δ=bр/τ=0,600,75 га тенг қилиб тайёрланади юқорида бажарилган тадбирлар (2.-расм) ҳам майдоннинг таркибида биринчи гармоника (=1) билан бирга


қўзғатиш чўлғами бошқа тоқ гармоникалар мавжуд бўлмаслигини таъминлай олмайди. Биринчи асосий гармоникадан ташқари бошқа ток гармоникаларнинг
тартиблари ортиб бориши билан уларнинг амплитуда
лари камайиб беради.

Чўлғамнинг ўтказгичидаги эюк

Синусоидал магнит майдон v=2f тезликда айланиб ўрамнинг хар бир ўтказгичларида эюк ни индукциялайди.




ey=Emysinwt (16.6)
Бу э.ю.к. нинг амплитудаси
Emy=B l V=2f Bl (16.7)
Ва унинг таъсир этаётган қиймати
Ey= =2 fB l (16.8)
Бу ерда l- машинанинг магнит ўзагининг узунлиги, Вбm1-ҳаво бўшлиғидаги магнит майдоннинг биринчи гармоникасини амплитудаси.
Кўпинча синхрон ва асинхрон машиналарда э.ю.к. нинг шаклини яхшилаш учун пазларни айланаётган магнит майдонга нисбатан керакли бурчакга оғдириб тайёрланади.
Масалан: Синхрон машиналарда статорнинг пазлари роторда ўрнатилган қутб ўзакларига нисбатан маълум бурчакга оғдирилади ёки аксинча. Бундай ўтказгичнинг иккала учидаги э.ю.к. лар E фаза бўйича
(16.9)
бурчакга бурилган бўлади, бу ерда оғмалик кенглиги.
Оғдирилган пазда жойлашган ўтказгичдаги э.ю.к. ни ҳисоблаш учун ўтказгичнинг хар бир элментар бўлагидаги э.ю.к. E лар геометрик ва арифметик қўшилади. Элементар э.ю.к. ларнинг арифметик йиғиндиси кўпбурчакни ташкил этса, геометрик йиғиндилари эса доиранинг ёйига яқинлашган кўпбурчакнинг хордасига тенг.
Кўп бурчакнинг хордасини ёйга нисбати
(16.10)
Пазнинг оғмалик коэффициенти деб ўтказгичдаги э.ю.к. Еунинг камайишига аталади. Бу коэффициент ўтказгичнинг бўлакларида индукцияланган э.ю.к. ларнинг геометрик йиғиндисини уларнинг арифметик йиғиндисига нисбатига тенг.



Download 4.44 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   ...   145




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling