Sifatlarning yasalishi Reja


ravish +fe'I shaklida: ertapishar, kechpishar


Download 20.12 Kb.
bet6/7
Sana17.10.2023
Hajmi20.12 Kb.
#1706644
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
Sifatlarning yasalishi

ravish +fe'I shaklida: ertapishar, kechpishar. Bir umumiy belgi asosida
ikki sifatning teng bog'lanishidan hosil bo'lgan sifatlar juft sifat deyiladi. Juft sifatlar
quyidagicha
hosil
bo'ladi:
1. Ma'nodosh yoki ma'nosi bir-biriga yaqin bo'lgan sifatlarning birikuvidan: tinch-
totuv, 
egri-bugri, 
qing'ir-qiyshiq.
2. Qarama-qarshi ma'noli sifatlarning birikuvidan: yaxshityomon, katta-kichik
uzun-qisqa.
Sifatlarda darajalardan tashqari belgining ortiq yoki kamlik ma'nolari ham
ifodalanadi. Bu xilda belgi ifodalanishida muayyan belgi boshqa predmet belgisiga
qiyoslanmaydi.
Bunday
shakllar
sifatlaming
modal
shakllari
deyiladi.
Sifatning
modal
shakllariga
quyidagilar
kiradi:
a)
belgining
kuchaytiruv
shakli,
b)
belgining
kamlik
shakli;

d)
belgining


noaniqlik
shakli,
e)
belgining
ko'plik
shakli.
1. Belgining kuchaytiruv shakli belgini ortiq darajadaekanligini ifodalaydi.
Belgining ortiqligi quyidagicha hosil bo'ladi:
1.
oddiy daraja sifatlarning birinchi bo'g'ini olinib, sifatning to'liqshaklidan oldin
keltirish bilan: qip-qizil, sap-sariq, ko'm-ko'k,dum-dumaloq.
2.
oddiy darajadagi, sifatlarni takrorlash bilan: uzundan -uzun,ochiqdan-
ochiq, to'ppa-to'g'ri.
3.
oddiy darajadagi sifatlardan oldin belgini kuchaytiruvchi so'zlamikeltirish
bilan: o'ta 
pastkash, 
g'irt 
yolg'on, 
liq 
to'la, 
tim 
qora.
Belgining
kuchaytiruv
shakli
sintaktik
usul
bilan
hosil
bo'ladi.
2. Belgining kamlik shakli asosan rang bildiruvchi sifatlarda mavjud bo'lib, bunda
belgining odatdagidan kamligi ifodalanadi. Belgining kamligi morfologik usul bilan
hosil
bo'ladi.
Belgining kamligi rang bildiruvchi sifatlarga -sh, -ish, -mtir, -imtir, 

Download 20.12 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling