Сигирларнинг сут маҳсулдорлиги ва уни ҳисобга олиш Усуллари Дарснинг мақсади

Топшириқ №2. 29-жадвал маълумотлари асосида сигирнинг 305 кунлик соғими,сутининг ўртача ёғлилиги, сутдаги ёғ чиқими хисоблаб топилсин ва лактация қияликлари чизилсин.

Туғиш ёши	Кўрсаткичлар	Лактация ойлари											305 кунлик соғим		1% лик сут,кг		Сутнинг ёғлилиги %		Сутдаги ёғ чиқими, кг
		I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X
I	Соғим, кг	501	570	515	470	430	410	385	360	310	280
	Сутнинг ёғлилиги, %	3.6	3.4	3.7	3.8	3.8	3.9	4.0	4.1	4.2	4.2
II	Соғим, кг	610	640	630	590	570	540	505	480	430	340
	Сутнинг ёғлилиги, %	3.6	3.5	3.6	3.7	3.8	3.9	3.9	4.0	4.0	4.1
II	Соғим, кг	620	660	630	600	560	525	490	460	415	330
	Сутнинг ёғлилиги, %	3.5	3.4	3.6	3.7	3.8	3.9	4.0	4.1	4.1	4.2

Топшириқ №3. Сирена лақабли сигирни сут миқдорини ҳар ким ўз варианти билан солиштирсин (26-жадвалга қаралсин амалий машғулот) ва сут бериш даври эгри чизиғини чизинг.
Топшириқ №4. 27-жадвал маълумотларига кўра, ҳар бир сигирнинг кунлик соғими топилсин ва унинг асосда лактация эгри чизиғи чизилиб қиёсий баҳолансин. 27-жадвал
Қора-ола зотли сигирларнинг соғими ҳақида маълумот

Лактация ойлари	Сосенка		Гваздика		Ваза
	Ойлик соғим, кг	Кунлик ўртача соғим, кг	Ойлик соғим, кг	Кунлик соғим, кг	Ойлик соғим, кг	Кунлик соғим, кг
I	896		761		465
II	935		818		464
III	880		667		433
IV	800		550		460
V	750		443		395
VI	642		342		362
VII	538		207		331
VIII	421		128		289
IX	363		98,8		163
X	248		-		137
Лактация ойлари

Чорва молларини гўшт маҳсулдорлиги бўйича баҳолаш


Дарснинг мақсади. Ҳайвонларнинг гўшт сифатларини баҳолашнинг асосий кўрсаткичларини ўзлаштириш ва бу кўрсаткичлар бўйича ҳар хил турдаги ҳайвонларни баҳолаш усулларини ўзлаштириш.
Материаллар. Ҳар хил турдаги гўшт йўналишидаги зотларининг иш дафтарлари, фотосуратлари; ҳар хил турдаги ҳайвонларнинг тана гўштини навларга ажратиш тасвирланган плакатлар, ҳар хил турдаги ҳайвонлар гўштининг кимёвий таркиби жадвали.
Методик кўрсатмалар. Гўшт сифатларини баҳолашда сўйим вазни, сўйим чиқими ва гўшт сифатига алоҳида аҳамият берилади. Сўйим вазни ҳайвоннинг тури бўйича фарқ қилади. Қорамол ва қўйларда сўйим вазни деганда бошсиз, оёқсиз, терисиз, думсиз, ички аъзоларсиз қонсизлантирилган нимта гўшт ва ёғ миқдори тушинилади.
Чўчқаларда оёқсиз, ички органларсиз қонсизлантирилган нимта сўйим оғирлиги ҳисобланади.
Бекон чўчқаларида бошсиз, оёқсиз қонсизлантирилган нимта сўйим вазни дейилади.
Паррандачиликда сўйим вазни қуйидаги турларга бўлинади.
1) Тозаланмаган - бунда қонсизлантирилган, патлари олинган, боши, оёғи, ички аъзолари олинмаган бўлади.
2) Ярим тозаланган - бунда қонсизлантирилган, патлари олинган бўлади.
3) Тўлиқ тозаланган - бунда қонсизлантирилган, пар, патлари, ички аъзолари ва бош оёғи олинган бўлади.
Ҳар хил турдаги ҳайвонларнинг ўртача сўйим чиқими

Ҳайвонлар тури	Сўйим чиқими, %
Қорамоллар	55-56
Қўйлар	44-52 (60)
Чўчқалар	75-85
Отлар	47-52
Паррандалар	77-81

Сўйим вазни-бу 24 соатлик очликдан кейин ёки ошқозон-ичак ахлатидан тозалангандан кеин 3% чегирма билан ҳайвоннинг сўйишгача бўлган массасининг фоизида ифодаланган сўйиш массаси.
Сўйим вазнининг сўйишдан олдинги тирик вазни нисбатига сўйим чиқими дейилади.
Сўйим вазни деганда гўшт нимталаринннг оғирлигига ички ёғ оғирлиги қўшилганлиги тушинилади.
Сўйим чиқими қуйидаги формула орқали топилади.

Сўйим чиқими = Сўйим вазни х 100

Сўйишдан олдинги тирик вазни
1-топшириқ. Турли хил ҳайвонларнинг боқиш ва сўйиш сифатларини солиштиринг (31-жадвал).
31-жадвал Ҳайвонларнинг боқиш ва сўйиш сифатлари

	Қорамол (герефорд буқаси)
Бўрдоқилашдан олдин
Сана	10.06.1997
Ёши	6 ой. 10 кун
Тирик вазни, кг	211
Бўрдоқилашдан кейин
Сана	12.03.1998
Тирик вазни, кг	448
Истэъмол қилинган озуқа, бирлии	1602
Озиқлантириш сифати
Сўйиш ёши
Мутлақ ўсиш, кг
Бўрдоқилаш кунлари
Кунлик семириш, г
1 кг тирик вазн ортиши учун озуқа сарфи, бирлик.
Сўйиш натижалари
Сўйишдан олдинги вазни, кг	448
Тери вазни, кг	32
Бош ва оёқларнинг оғирлиги, кг	25
Ички ёғ чиқими, кг	15,0
Ички органлар массаси, кг	115,0
Қон вазни, кг	21
Сўйим вазни, %
Сўйим чиқими, %

Топшириқ-2 Буқаларни ўстириш ва боқиш натижаларига асосланиб, йил давомида тирик вазнни, ўртача кунлик, нисбий ўсишни ва 1 кг ўсиши учун сарфланган озуқа бирликларининг сонини ҳисобланг ва чатиштириш ишлари мақсадга мувофиқлиги тўғрисида хулоса қилинг (33-жадвал).

33-жадвал-қора-ола буқалар ва чатиштириш натижалари
Порода и породность	Туғилиш вазни, кг	Тирик вазни 12 ойлик, кг	Йиллик ўсиш, кг	Ўртача кунлик ўсиш, г	Нисбий ўсиш, %	Итэъмол қилган о.б	1 кг ўсиши учун сарфланган о.б
Қора-ола	25,0	272,0				1618
Қора-ола× шароле	31,0	316,0				1635
Қора-ола× герефорд	25,2	308,5				1650
Қора-ола× абердин-ангусс	24,1	284,2				1606
Қора-ола× санта-гертруда	27,0	292,3				1612

Топшириқ-4 34-жадвалдаги маълумотлар асосида турли зотли ғунажинларда гўшт сифатларининг ривожланиши ҳақида хулоса чиқаринг.
34-жадвал-15 ойлигида турли зотли ғунажинларнинг гўшт сифатларини ривожлантириш

Зот	Сўйишдан олдинги вазни, кг	Тана гўшти вазни, кг	Хом ёғнинг массаси, кг	Терисининг оғирлиги	Сўйим вазни, кг	Сўйим чиқими, %
Қора-ола	329,9	179,4	27,2	27,4
Шароле	377,1	220,2	29,1	32,0
Герефорд	371,3	211,5	34,2	34,2
Абердин-ангусс	341,6	199,3	31,4	28,5
Санта-гертруда	332,4	191,0	24,1	32,2