Signallrni matematik tasvirlash

Signallarga raqamli ishlov berish, signalni raqamlashtiish Signallarning raqamli qayta ishlanishi signallarni diskret o’zgartirish va berilgan signallarni qayta ishlaydigan tizimlar bilan operatsiyalar bajaradi. Diskret o’zgartirishlarning matematikasi analogli matematikasi qa’rida hali 18-asrdayoq qatorlar teoriyasi doirasida va ularning funksiyalar interpolyatsiya va approksimatsiyasi uchun qo’llanilishida paydo bo’lgan, biroq tezlashgan rivojlanishga u 20-asrda, birinchi hisoblash mashinalari paydo bo’lganidan keyin ega bo’ldi. Umuman olganda, o’zining asosiy mazmunida diskret qayta ishlashning matematik apparati qayta ishlashi bo’yicha analogli signal va tizimlarga o’xshash. Lekin ma’lumotlar diskretliligi bu holatni hisobga olishni talab qiladi, va uning e’tiboga olinmasligi jiddiy xatoliklarga olib kelishi mumkin. Bundan tashqari, diskret matematikasining qator metodlari analitik matematikada analoglarga ega emas. Oxirgi o’n yilliklarda hisoblash tehnikalari tez avj olib o’sib borayotgan jarayon hisoblanadi. Asosan xalq-xo’jaligi va barcha ilmiy o’rganish sohalarida malumotlarga raqamli ishlov berish amaliy usullariga o’tishi katta sakrash bo’ldi. Bularni xar xil hisoblash ya’ni kerakli o’rinlarda turuvchi signallarga raqamli ishlov berish (SRIB) tizimlari tehnikalarida qo’llash, keyingisi malumotlarni qayta ishlash jarayonida
masofadan turib zondlashda foydalanish, med - biologik tadqiqotlarda, aerokosmik va dengiz
kemalari qatnovi aloqa, radiofizika, raqamli optika va bir qator raqamli sohalari masalalarini
hal qilishda ishlatiladi. Signallarga raqamli ishlov berish (SRIB) – bu hisoblash tehnika (HT) larida tehnik sifatida va dasturli vositalarda ko’chishlarni dinamik yozuvchisidir. Signallarga raqamli
1.1-rasm Signallarni ishlov berishni oddiy strukturaviy ko’rinishi. Signallarga raqamli ishlov berishni asosiy elementlari: – D – analog signal ko’rsatkichi ; – Filtr – past chastotali filtr ; – ARO’ – analog raqamli o’zgartirgich ; – SRIB – signallarga raqamli ishlov berish ; – RAO’ – raqamli analog o’zgartirish ; – OF – oxirgi foydalanuvchi ; – Qurilmalarni alohida vazifalari:
12 – Ko’rsatkich – elektr signaliga proporsianol ravishda fizik parametrlarni o’zgartirish qurilmasi;
– Analog filtr – analog signal pulsini tekislovchi reaktiv elementlardagi (L,C,R) elektr sxema; SRIB (DSP- Digital Signal Processing) – signal protsessori, raqamli signallarga ishlov berish algoritmlarini reallashtiradi.
Asosan kuchli protsessorlar kerak bo’ladi. Signalni o’zgartirish quydagi rasmda ko’rib o’tamiz.
1.2-rasm.ADC – analig –raqam o’zgartirgich, DAC -raqam –analig
o’zgartirgich.