Sinf: 10- “V”. Mavzu: Zich tolali va maxsus xususiyatiga EGA bo'lgan biriktiruvch to'qimalar I. Darsning maqsadi

Dars ishlanma
Sana: ________ “___”
Sinf: 10- “V”.
Mavzu: Zich tolali va maxsus xususiyatiga ega bo'lgan biriktiruvch to'qimalar
I. Darsning maqsadi:
a) ta’limiy: oʻquvchilarga biriktiruvchi to’qima haqida umumiy ma’lumotlar berish.
b) tarbiyaviy: oʻquvchilarning biologiya faniga boʻlgan qiziqishlarini oshirish, ekologik, axloqiy tarbiya berish.
v) rivojlantiruvchi: Oʻquvchilarning darslik va qoʻshimcha adabiyotlar ustida mustaqil ishlash koʻnikmalarini rivojlantirish.
d) shakllantiriladigan tayanch va fanga oid kompetensiyalar: Tk-1, Tk-2, Tk-3, Tk-4, Tk-5, Tk-6, Xk-1, Xk-3
II. Darsning turi: Amaliy, nazariy, aralash, noan`aviy, ananaviy.
III. Darsning usuli: Aqliy hujum, savol-javob, guruhlarda ishlash.
IV. Darsning jihozi: Darslik, ko‘rgazmali qurollar.
V. Didaktik jihoz: Tarqatma materiallar, slaydlar, bukletlar.
VI. Texnik jihoz: Kadoskop, kompyuter, flepchat doska.
VII. Dars uchun talab etiladigan vaqt: 45 minut.
Darsning texnoogik xaritasi:

Dars bosqichlari	Vaqt
Tashkiliy qism	10 daqiqa
Yangi mavzuni boshlashga hozirlik	2 daqiqa
Yangi mavzuni yoritish	15 daqiqa
Guruhlarda ishlash. Yangi mavzuni tahlil qilish	10 daqiqa
Darsni yakunlash	3 daqiqa
Uyga beriladigan topshiriqlar	5 daqiqa

III. Darsning borishi
reja:
1.Tashkiliy qism: a) Salomlashish, b) Tozalikni aniqlash, d) Davomatni aniqlash c) Darsga tayyorgarlik koʻrish va dars rejasi.
2. Uyga vazifani soʻrab baholash: a) ogʻzaki so`rov b) daftarni tekshirish v) tarqatma materiallar orqali g) amaliy.


IX.Yangi mavzu bayoni:
Biriktiruvchi to`qima (textus conjunctivus)
Biriktiruvchi to`qima asl biriktiruvchi to`qimadan, tog`ay va suyak to`qimasidan iborat. Biriktiruvchi to`qima eng keng tarqal-gan to`qima bo`lib, organizmda bu tuzilma bo`lmaydigan a’zo yo`q. Biriktiruvchi to`qima trofik (hujayralarning oziqlanishi-ni boshqarib turadi va qon bilan hujayra orasida modda almashinuvini ta’minlaydi), himoya (biriktiruvchi to`qima ele-mentlari fagotsitoz qilish va antitelolar ishlab chiqarish orqali organizmni turli yot jinslardan saqlaydi), p l a s t i k, «o`rin bosish» (turli a’zolar jarohatlanganda, yallig`lanish jarayonida nobud bo`lgan to`qima o`rnida chandiq hosil bo`lish bilan ifodalanadi), mexanik yoki tayanch (turli a’zolar stromasi - asosini hosil qiladi) vazifalarni bajaradi. Mexanik vazifasi ayniqsa tog`ay va suyak to`qimalariga xos bo`lib, ular skelet hosil qiladi. Biriktiruvchi to`qimada ba’zi bir kasalliklarda ekstramedullyar orolchalar hosil bo`lib, unda qon shaklli elementlari yaratilishi mumkin.
Asl biriktiruvchi to’qima (textus conjunctivus sensu stricto)
Asl biriktiruvchi to’qima tolali biriktiruvchi to`qima va maxsus xususiyatga ega bulgan biriktiruvchi to’qimaga bulinadi.
Tolali biriktiruvchi to’qimada hujayra elementlari va hujayralararo moddaning nisbati turlichadir. Siyrak shakllanmagan biriktiruvchi to’qimada hujayra elementlaoi ko’p bulib, hujayralararo tolalari esa kam. U asosan trofik, himoya va tayanch vazifalarni o’taydi. Tolalari ko’pligi Bilan keskin farq qiluvchi to’qima zich biriktiruvchi to’qimadir. U ko’prok tayanch vazifasini o’taydi Agar zich biriktiruvchi to’qima tolalari turli yunalishda yotsa – shakllanmagan, tolalar tartibli joylashsa shakllangan zich biriktiruvchi to’qima deb yuritiladi. Ularni sxematik ravishda quyidagicha ifodalash mumkin.