Sinf: 3-“D” Fan: Ona tili Sana

1-bola: Biz o’tgan ona tili darsimizda Gap bo’laklari mavzusi bilan tanishgan edik.
Tezkor savol-javob
1. Gap deb nimaga aytiladi?
2. Gapning maqsadga ko’ra necha turi bor?
3.Gap bo’laklari qaysilar?

Gap bo‘laklari

Bosh bo‘laklar

Ikkinchi darajali bo‘laklar

4.Bosh bo’lak deb nimaga aytiladi?
Asosiy mazmunni to'ldirish uchun qo'llanilgan bo'laklar ikkinchi darajali bo'laklardir.
5.Ikkinchi darajali bo’lak deb nimaga aytiladi?
Gapning asosiy mazmunini tashkil etgan gap bo'laklari bosh bo'laklardir.
O’qituvchi: Uyga vazifa 107-mashq edi.
Keling mashqni qanday bajarganingizni tekshirib ko’ramiz. Doskada gaplar yozilgan. Bosh bo’lak va ikkinchi darajali bo’lakni toping-chi.
Ertalab uyimizga mehmon keldi. Onam yopar shirmoy non.

Ikkinchi darajali bo‘laklar

Bosh bo‘laklar

mehmon keldi, Onam yopar Ertalab uyimizga, shirmoy non
Ш. Yangi mavzuning bayoni:
Husnixat daqiqasi: taxta, taxta
Biz sizlar bilan birga bugungi darsimizda bosh bo’laklar bilan tanishamiz.
Ega va kesim gapning bosh bo’lakiaridir. Ular birgalikda gapning asosini tashkil etadi.

Bosh bo‘laklari

Kesim

Ega

Ega Kesim
Gapning asosidirman, Men ham gapning asosi
So’roqlarim kim?, nima? Harakatning ma’nosi.
So’roq berib topa qol, Egaga ergashaman,

=========

Bir-chiziqni chiza qol Gapning kesimidirman

_____________________

Ikki chiziq o’rtog’im.
Gapning kim yoki nima haqida aytilganini bildiradigan bo'lagi ega deb ataladi.
Gapning ega haqida nima deyilganini bildiradigan bo'lagi esa kesim deyiladi.
Ega va kesim gapning bosh bo'laklaridir. Ular birgalikda gapning asosini tashkil etadi.
Bolalar maktabda o'qiydilar.
Bu gapda bosh bo'lak ikkita: kimIar ? Bolalar (ega),
nima qiIadilar? o'qiydilar (kesim).
Bolalar o'qiydilar — gap bolalarning mashg'uloti (o'qishi) haqida xabar bildiryapti.






108 – mashq.O`qing va ko`chiring.
Umid duradgorlik to'garagiga qatnaydi. To'garakda bolalar yog'ochdan turli buyumlar yasashni o'rganadilar. Yamin kursicha, xontaxta yasashni biladi. Hozir bolalar javon yasashni o'rganishyapti.
Birinchi gap kim haqida aytilyapti? Shu so'zning tagiga bir chiziq chizing.
Umid haqida nima deyilgan? Shu so'zning tagi­ga ikki chiziq chizing.
Keyingi gaplarni ham shu tartibda tahlil qiling.
O'qituvchi suhbat davomida gapni doskaga yozib boradi:
Kim? ( Umid) nima qiladi? (qatnaydi.)
Kimlar? (Bolalar) nima qiladilar? (o'rganadilar.)
O'qituvchi o'quvchilar javobini umumlashtiradi:
— Demak, birinchi gap Umid haqida aytilgan. Umid— gapning egasi. Umid haqida nima deyilganini bildirgan so'z — qatnaydi. Qatnaydi — gapning kesimi.
Shunday qilib, Umid duradgorlik to'garagiga qatnaydi gapida Umid — ega, eganing tagiga bir chiziq chizamiz, qatnaydi — kesim, kesimning tagiga ikki chiziqchizamiz
Bu mashqni bajarib bi’lgandan so’ng “Guruhini top” ta’limiy o’yinini o’tkazamiz.