sinf (34 soat, haftasiga soat, A1+: 68 soat, haftasiga soatdan)

2-guruh: Vegetativ organlar:

Ildiz- o’simlikni tuproqqa birlashtirib, suv va unda erigan moddalarni tuproqdan shimib olib, o’simlikni yer ustk iqismiga yetkazib beruvchi qismidir. Ildizning muhim hususiyati barg hosil qilmaydi.

Ildiz asosiy, yon va qo’shimcha ildizlardan iborat. Bir tup o’simlikdagi asosiy , yon va qo’shimcha ildizlar yig’ilib ildiz tizimini tashkil etadi.
Poya –o’simlikning barcha yer ustki qismlarini bog’lab, ildiz bilan birlashtirib turadi. Poyada moddalar harakatlanadi. Darahtlar poyasini tana, o’simliklarnikini esa poya deyiladi.
Kurtak – o’simlikning boshlang’ich novdasi hisoblanadi.
Kurtaklar barg qo’ltig’ida mayda yoki yirik shaklda bo’ladi. Novdada uchki kurtak, yon va qo’shimcha kurtaklar bo’ladi.


3-guruh;Generativorganlar:

Gul- o’simlikning generativ organi hisoblanadi. U gul o’rni ,gulqo’rg’on, changchi va urug’chidan tashkil topgan. Gullar bir jinsli, ikkijinslibo’ladi.Gullarurug’langandanso’ngmevahosilbo’ladi.

Meva urug’chi tugunchasidan hosil bo’ladi. Mevala asosan 2 hil bo’ladi.
1- chin meva, agar u tugunchadan hosil bo’lsa;
2- sohta meva, gulning boshqa qismlari ham ishtirok etsa.
MAVZUNI MUSTAHKAMLASH:


Blits-so’rov texnologiyasi asosida.

№	O’simliknomi.	Ildiz tizimi.	Mevasi.
1	Yong’oq
2	Bug’doy
3	Qoqio’t
4	Olma
5	Na’matak
6	Qovun
7	Archa
8	Lola
9	Zupturum
10	Terak

Uyga vazifa: Mavzuni o’qish, o’simlik organlarini rasmini chizish.

2

Sana:
Sinf: 5

Fan: Botanika


MAVZU: GULLI O’SIMLIKLARNING HAYOTIY SHAKLLARI
DARS REJASI

I	Tashkiliy qism	2-minut
II	Kommunikativ kompetensiya o‘z fikrini og‘zaki va yozma tarzda aniq va tushunarli bayon qila oladi, mavzudan kelib chiqib savollarni mantiqan to‘g‘ri qo‘ya oladi va javob beradi; Axborot bilan ishlash kompetensiyasi mavjud faniga oid axborot manbalaridan (inter- net, televizor, radio (audiovi- deo yozuv), telefon, kompyu- ter, elektron pochta va boshq.) foydalana oladi;	5-minut
III	Uy va zifasini tekshirib va o’tilgan mavzularni aqliy xujum asosida takrorlash	10-minut
IV	Yangi mavzuni muammoli uslubini qo’llash	16-minut
V	Yangi mavzuni mustahkamlash va o’quvchilarni baholash	10-minut
VI	Uyga topshiriqlar	2-minut

Darsning ta’limiy maqsadi: O’simliklarni hayotiy shakllari haqidagi BKMlarni shakllantirish
Tarbiyaviy vazifasi: Gulli o’simliklarning organlari bilan tanishish, o’simliklarni tabiatdagi va odam hayotidagi ahamiyati haqida bilim va ko’nikmalarini hosil qilish, tabiatni muhofaza qilish.


Darsning rivojlantiruvchi vazifasi: Gulli o’simliklarning organlari bilan tanishish o’quvchilarn ikelajakda tabiatdan oqilona foydalanish haqidagi bilimlarini rivojlantirish.


Dars jihozlari: Darslik, gerbariy, rasmlar, kompьyuter


Dars turi: Savol–javob, ko’rgazmalilik


Dars uslubi: Noananaviy, interfaol o’yinlardan foydalanish.


DARSNING BORISHI:


TASHKILIY QISM:

O’quvchilarni davomatini aniqlash, darsga tayyorgarliklarini kuzatish.

!


O’tilgan mavzu takrorlash.
Savol – javob usuli orqali o’tilgan mavzu takrorlanadi.


Yangi mavzuning bayoni:


reja

1. 
   O’simliklarning tabiatdagi va inson hayotidagi ahamiyati. 3
   

2. 
   Gulli o’simliklarning organlari bilan tanishish
   
3. 
   Mikroskop bilan o’simliklarni ko’rish
   

Yer yuzidagi gulli o’simliklar 533 oila, 13000 turkumva 250 000 dan ortiq turini o’z ichiga oladi.

Gulli o’simliklarni hammasi gullab meva tugadi. Shunga ko’ra gul hosil qiladigan hamma o’simliklar gulli o’simliklar deb ataladi
Gulli o’simliklar hayotiy shakllariga ko’ra daraxt, buta, yarimbuta, bir yillik, ikki yillik va ko’p yillik o’tlarga bo’linadi.

Bir yillik o’simliklarga quyidagilar kiradi:

Bug’doy, oq sho’ra, jag’ – jag’, qoraituzum
Ko’p yillik o’simliklarga quyidagilar kiradi:
SHolg’om, rediska, sabzi karam

Daraxtlar tanasi yog’ochlasgan, asosan, bitta yo’g’on tanali, baquvvat ildizli va keng shox-shabbali ,baland bo’yli ko’p yillik o’simliklardir .Maktab hovlisidagi terak misolida daraxtlarning tuzilishi tushuntiriladi.

.
Buta- poyasi yog’ochlashgan, bo’yi 2-3 metrdan oshmaydigan ko’p yillik o’simlik .Masalan ; na’matak, zirk, limon, nastarin, qorag’at, ligistrum
Yarim buta- poyasining yuqori qismi qishda sovuq urib ketadigan ko’p yillik o’simliklardir. Masalan; shuvoq, sarsazan, teresken, izen.
Ko’p yillik o’tlar- yerusti qismi qishda qurib, o’sish kurtaklari tuproq ostida qishlaydigan o’simliklar.

Savol: Qaysio’simliklar har yili bir joydanchiqaveradi?

Javob : ajriq .
Bunday o’simliklarturiga beda, g’umay, qoqio’t, lola, iloq ham kiradi.
Qo’shimchama’lumot .

Kanar orollarida o’sadigan “ Drakana “- Ajdar daraxti 6000 yil yashaydi. Bo’yi – 21 metr, aylanasi – 13,5 metr. Uning ichi bo’sh bo’lib, Narvon orqali tepasiga chiqsa bo’ladi. U piyoz doshlarga mansub bo’lib , 6 ta gul toj bargi va 6 ta changchi va urug’chisi bor. Uni ajdar daraxti deyilishiga sabab shundaki, undagi havo ildizlaridan smola - “ajdar qoni “ ajralib chiqadi.

Hozirda eng yosh ajdar daraxti 2000 yoshda ekanligi aniqlangan .eng qadimiysi 1868 yili kuchli bo’ron ta’sirida ag’darilib tushgan).
VI. Darsni yakunlash.
Darsda faol qatnashgan o’quvchilar rag’batlantiriladi va baholanadi. Uyga topshiriq : Darslikdagi “Gulli o’simliklarning hayotiy shakllari “ mavzusini o’qib, mustahkamlash, hamma o’z hovlisidagi o’simliklarni hayotiy shakllarini ajratib yozib kelish , tayanch so’zlar va atamalarni yod olib kelish.