Sintaksis. So’z birikmasi

Download 45.69 Kb.

bet	5/6
Sana	05.01.2022
Hajmi	45.69 Kb.
	#218250

1 2 3 4 5 6

Bog'liq
Sintaksis va so‘z birikmasi

zardo'z xotini; 7) bola tilagi ; Ot+ ot qolipida berilgan moslashuvli birikmalardan egalik qo'shimchasi tushirib qoldirilganda bitishuvli birikma hosil qilish mumkin bo’lganlarini ajrating.

A)2, 3,4, 5,6 B)1, 2, 4, 6, 7 C)1, 2, 3, 5, 7D) 1, 2, 4, 5,6

31. Hokim so‘z sifat bilan ifodalangan boshqaruvli birikmalar berilgan javobni aniqlang.

1) gulday chiroyli; 2) choynakdan kattaroq;

bolalarning aqllisi; 4) hayot go‘zal;

5)o‘qishda ilg‘or; 6) osmon beg‘ubor

A) 2, 5 B) 2, 4, 5,6 C) 1, 2, 4, 5, 6 D)1,2,3,4,5,6.

32. Tobe so‘zida faqat til undoshlari ishtirok etgan otli birikmani toping.

A) anglatadigan so‘z B) har bir yurt

C)imkoniyat yaratish D) ma’naviy boylik

33. Yozuvchilar uyushmasining a’zolari birikmasidagi tobe qism qaysi qatorda to‘g‘ri berilgan?

A) yozuvchilar B) uyishmasining

C)a’zolari D) yozuvchilar uyushmasining .

34.Quyidagi berilgan gapdagi so’zlar o’za’ro qanday usullarda birikkan?

Shahrimiz ko’chalarini yangi, hashamatli binolar bezab turibdi.

a)moslashuv , boshqaruv b)bitishuv, moslashuv , boshqaruv c)bitishuv, moslashuv d)bitishuv , boshqaruv

35. Qaysi birliklar tarkibidagi qism(so'z)lar doim

ma'no mustaqilligini saqlagan bo'ladi?

1) qo'shma so'zlarda; 2) so'z birikmalarida;

3) turg'un bog'lamalarda.

A) 1,2,3 B) 1,2 C) 1 D) 2

36. Olmosh+ot shaklidagi bitishuv yo'li bilan hosil bo'lgan otli birikmalarda, olmoshning qaysi turlari tobe so'z vazifasida kela oladi?

A) ko'rsatish, so'roq va belgilash olmoshlari

B) kishilik, o'zlik va ko'rsatish olmoshlari

C) bo'lishsizlik olmoshidan tashqari barcha olmoshlar

D) kishilik, o^’zlik, ko'rsatish va so'roq olmoshlari

37.1. Salim uyga borguncha yo'1-yo'lakay gapirib ketdi. 2. O'g'li bir yoshligidayoq gapirib ketdi. Ushbu gaplardagi gapirib ketdi birligi qaysi javobda to'g'ri tahlil qilingan?

A) bar ikkalasi ko'makchi fe'lli so'z qo'shilmasi

B) birinchisida qo'shma fe'l, ikkinchisida ko'makchi fe'lli so'z qo'shihnasi

C) birinchisida so'z birikmasi, ikkinchisida ko'makchi fe'lli so'z qo'shilmasi

D) birinchisida ko'makchi fe'lli so'z qo'shilmasi, ikkinchisida qo 'shma fe '1

38. Quyidagi birliklardan qaysilari ham erkin, ham turg'un birikma (ibora) sanaladi?

A) boshiga yetmoq, yaxshi ko'rmoq, qulog'iga quymoq, o’z yog'iga qovurilmoq

B) boshini ko'tarmoq, ko'ngliga keltirmoq, qo'l ko^ltarmoq, to'nini teskari kiymoq

C) ko'zini yog' bosgan, ko'nglidan o'tkazmoq, qo'lini siltamoq, tosh otmoq

D) bo'yniga qo'ymoq, kapalagi uchmoq, jonidan o'tmoq, ko'zini tikmoq

39. Muzaffarning lo'ppi yuzidagi achinish alomati xushnud tabassum bilan almashdi.

Ushbu gapda otli so'z birikmalarining soni

nechta? A) 5ta B) 6ta C) 4 ta D) 7 ta

40. Qaysi gapda moslashuv va boshqaruv aloqasi mavjud?

A) Umidsizlik uyin buzsang, umidingga yetarsan.

B) O'zingni er bilsang o'zgani sher bil.

C) Biz rostgo'ylik va halollikni hamisha ulug'laymiz.

D) Yillar mana shu xilda osoyishta o'tar edi.

41. Qaysi gapda so'zlarning teng bog'lanishi mavjud?

A) Vatan mung'aygan tandirli, pastakkina tomli kulbangdan boshlanadi.

B) Ularga choyni achchiq-achchiq damlanglar.

C) Birga-birga o'ynab o'sgan mehribonlarga salom!

D) Kecha kechqurun Salim biznikiga keldi.

42. Qaysi qatordagi turg'un birikmalar so'z birikmasi bo'la oladi?

A) boshiga yetmoq, yaxshi ko'rmoq, bo'yniga ilmoq

B) ketiga tushmoq, oq ko'ngil, po'stagini qoqmoq

C) qo'li ochiq, bo'yniga qo'ymoq, dili xira

D) ko'nglidan o'tkazmoq, barmog'ini tishlamoq, ichi qora

43. Derazaning ochiq tabaqasidan kirayotgan shamol darpardani xomushgina silkitardi.

Ushbu gapda nechta fe'lli birikma mavjud?

A) 4ta B) 3ta C) 2 ta D) 5 ta

44. Qaysi gapda fe'1+fe'l shaklidagi bitishuvli so'z birikmasi berilmagan?

A) Eshilib, to'lg'onib ingranadi kuy.

B) Uning kulgusi ham o'ziga o'xshash shiringina edi, qonib, yoyilib kuldi.

C) Xudoyqul baland yig'i ovozidan cho'chib uyg'ondi.

D) Uning sho'xligi, o'yinqaroqligi bilinib turibdi.

45. Qaysi qatorda bitishuvli so'z birikmasi berilmagan?

A) o'qimay qo'ydi B) indamay o'tirdi C) sog'inib keldi D) ikkilanmay javob berdi

46. Qaysi javobdagi birlik qo'shma so'z hisoblanmaydi?

A) mazax qildi B) isyon ko'tardi C) javob qaytardi D) kasbini sharafladi

47. Berilgan birikmalarning qaysilarida sifat boshqaruvchi vazifasida kelgan?

A) kamalakdek egik, onadek aziz

B) qalampirdan achchiq, men uchun aziz

C) asalday shirin, nonday aziz

D) barchasida sifat boshqaruvchi vazifasida kelgan

48. Qaysi qatorda hokim so'zi sifat bilan ifodalangan so'z birikmalari berilgan?

1) sevimli qo'shiq 2) hayoti achinarli 3) otdan baland 4) ukamdek ishchan 5) gul chiroyli 6) gulning chiroyi.

A) 2, 3, 4, 5, 6 B) 2, 3, 4, 5 C) 2, 3, 4 D) 3,4

49. Berilgan gaplarning qaysi biri tarkibida sifat boshqaruvi mavjud?

A) Qorong'u kechada ko'kka ko'z tikib Eng yorug' yulduzdan seni so'rayman.

B) Men suygan suyukli shunch

D) Barcha javoblarda sifat boshqaruvi mavjud

alar go'zal, Oydan-da go'zaldir, kundan-da go'zal.

C) Shoirlar bor, o'z yurtin butun Olam aro atagan tanho.

50. Qaysi gap tarkibida ot + sifat tarzidagi boshqaruvli birikma mavjud?

A) Inson tarixni yaratuvchi eng oliy xilqatdir.

B) Mehmon otangdan ulug'ligini unutma.

C) Alifdek tik qomati asir qildi.

D) Berilgan barcha gaplarda.

51. 1. gul tergani kelganmiz

2. o'qish uchun kelganmiz

3. dam olishga kelganmiz

4. ataylab kelganmiz

Berilgan sintaktik birliklarning qaysi birida tobe so'z maqsad ma'nosini ifodalaydi?

A) 1,4 B) 1, 3, 4 C)2, 3

D) barchasida maqsad ma'nosi ifodalangan.

53. So'z birikmasida tobe bo'lakni hokim bo’lakka bog'lovchi vositalaming qo'shilish o'rni qaysi qatorda to'g'ri ko'rsatilgan?

A) kelishik tobe qismga, egalik qo'shimchasi hokim qismga qo'shiladi, ko'makchi va ohang hech qaysi qismga qo{shilmaydi

B) kelishik hokim qismga, egalik qo'shimchasi tobe qismga qo'shiladi, ko'makchi va ohang hech qaysi qismga qo'shihnaydi

C) kelishik, ko'makchi va ohang tobe qismga, egalik qo'shimchasi esa hokim qismga qo'shiladi

D) kelishik, ko'makchi va ohang hokim qismga, egalik qo'shimchasi esa tobe qismga qo'shiladi

54. So'z birikmasida hokim bo’lak egalik qo'shimchasidagi ot bilan ifodalangan bo'lsa, tobe bo’lak qaysi kelishikdagi ot bilan ifodalanadi?

A) qaratqich, tushum, jo'nalish, o'rin-payt, chiqish kelishigidagi B) chiqish va o'rin-payt kelishigidagi

C) qaratqich va tushum kelishigidagi D) qaratqich kelishigidagi

55. So'z birikmasida hokim bo’lak belgi bildiruvchi so'zlar bilan ifodalanib, qiyoslashga asos vazifasini bajarsa, qiyoslanuvchi so'z qaysi kelishik shakli orqali bogianadi?

A) qaratqich, tushum, jo'nalish, chiqish, o'rin-payt kelishigi

B) qaratqich kelishigi

C) chiqish kelishigi

D) tushum va jo'nalish kelishigi

56. Sintaksisda teng aloqa atamasi qanday izohlanadi?

A) so'z birikmasida sintaktik jihatdan boshqa so'zga tobe bo'lmagan munosabat

B) gapda bir xil so'roqqa javob bo'lib, bir xil sintaktik vazifani bajarib, teng bog'lovchi yoki sanash ohangi bilan bog'langan so'zlar o'rtasidagi sintaktik munosabat

C) faqat qo'shma gaplarning teng huquqli qismlari orasidagi sintaktik munosabat

D) teng huquqli gap bo'laklari, qo'shma gapning qismlari orasidagi sintaktik munosabat

57. Biri ikkinchisiga tobe bo’lgan bo’laklar o'zaro grammatik shakllar yordamisiz bog'lansa, qanday aloqa sanaladi?

A) teng aloqa B) bitishuvli aloqa C) boshqaruvli aloqa D) moslashuvli aloqa

58. So'z birikmasida egalik qo'shimchasi hokim bo’lak oxiriga qo'shilsa, tobe bo’lak qanday shaklda bo’ladi?

A) tobe bo'lakdan so'ng ko'makchi keladi

B) tobe bo'lakdan so'ng tushum, jo'nalish, o'rin-payt, chiqish kelishigi qo'shimchalaridan biri kelishi mumkin

C) tobe bo’lak qaratqich kelishigida bo'ladi

D) tobe bo'lak ko'makchi yoki kelishik qo'shimchalarini olgan shaklda bo'ladi

59. Qaysi hukm noto'g'ri?

A) So'z birikmalari ham so'zlar kabi narsa, belgi, harakat haqidagi tushunchani ifodalashga xizmat qiladi.

B) So'z- leksik hodisa, so'z birikmasi grammatik hodisadir.

C) So'z - tushuncha, so'z birikmasi esa fikr ifodalaydi.

D) Lug'atlarda so'zning. ma'nos'mi ochib berishda so'z birikmalaridan foydalaniladi.

60. Tobe so'zning hokim so'z talabi bilan ma’lum shaklga kirishi qanday aloqa turiga xos?

A) tobe aloqaga

B) moslashuvli va boshqaruvli aloqaga

C) boshqaruv va bitishuvli aloqaga

D) moslashuvli va bitishuv aloqaga

61. Qaysi til birligi hokim so’z va tobe so’zdan tuziladi?

A) so’z qo’shilmasi B) so’z birikmasi

C) qo’shma so’z D) gap

62. So’z birikmasida qaysi so’z so’zni aniqlab, to’ldirib, izohlab keladi? A) tobe so’z B) hokim so’z C) tobe so’z ham, hokim so’z ham D) so’z birikmasida so’z so’zni aniqlab, to’ldirib, izohlab kelmaydi

63. Hokim so’z ot va otlashgan so’zlar bilan ifodalansa qaysi so’z birikmasi hisoblanadi? A) otli so’z birikmasi B) fe’lli so’z birikmasi C) olmoshli so’z birikmasi D) sifatli so’z birikmasi

64. Hokim so’z fe’l bilan ifodalansa qaysi so’z birikmasi guruhiga mansub bo’ladi? A) otli so’z birikmasi B) fe’lli so’z birikmasi C) olmoshli so’z birikmasiD) sifatli so’z birikmasi

65. Otli so’z birikmasi berilgan qatorni aniqlang.

A) kitob o’qimoq, daftarga yozmoq, ohista gapirmoq

B) beqiyos o’lka, o’quvchilarning beshtasi, hammasidan katta C) opam va kitob; siz bilan biz; ba’zan qor, ba’zan yomg’ir D) to’g’ri javob berilmagan

66. Ko’zini yog’ bosgan iborasi qanday ma’noni ifodalaydi? A) yaralangan B) ko’z kasalligi

C) mag’rurlangan D) ko’rmaydigan

67.Ertasiga yana allaqayoqda bo’g’iqqina momaqaldiroq guldurab, beozorgina yomg’ir sevalab o’tdi, bo’liq tuproq hidi anqidi. Mazkur gapda nechta so’z birikmasi mavjud?A) 5 B) 7 C) 6 D) 8

68. Qaysi gap tarkibida otli birikma yo’q? A) Bo’zchi belbog’ga yolchimas.

B) Umidsizlik uyin buzsang, umidingga yetarsan. C) Bulbul chamanni sevar, odam–Vatanni. D) A, C

69. Ona yurting omon bo’lsa, rangi ro’ying somon bo’lmas. Mazkur gapda nechta fe’lli birikma mavjud?

A) 1 B) 2 C) 3 D) fe’lli birikma yo’q

70. Husan qunt bilan ishlabdi, hayotni diqqat bilan o’rganibdi, oqilona harakat qilibdi. Mazkur gapda tagiga chizilgan so’zlar o’zi tobe bo’lib kelgan hokim so’z bilan birga qanday birikma hosil qilgan?

A) aniqlovchili birikma B) holli birikma

C) to’ldiruvchili birikma D) A, B

71. So’z birikmalari tarkibida so’zlarni bir-biriga bog’lashda xizmat qiladigan vositalarni aniqlang.

A) kelishik, egalik qo’shimchasi va ko’makchilar

B) kelishik va egalik qo’shimchalari

C) kelishik, egalik qo’shimchalari va ohang

D) kelishik, egalik qo’shimchalari, bog’lovchi, ohang

72. So’z birikmalari tarkibidagi tobe va hokim so’zlarning hech qanday qo’shimchasiz, faqat ohang va ma’nosiga ko’ra bog’lanishi nima deyiladi? A) boshqaruv B) moslashuv C) bitishuv D) so’z birikmasi bunday bog’lanmaydi

73. Moslashuvli birikma berilgan javobni aniqlang.

A) choynakdan kattaroq B) katta xona

C) o’quvchining sovg’alari D) oynai jahon

74. Bitishuvli birikma berilgan javobni aniqlang.

A) qalam bilan chizmoq, g’oliblik uchun kurashish,yoshlarga g’amxo’rlik B) erta turmoq, oltin uzuk, tez termoq

C) kitobning muqovasi, do’stlarni hurmat qilmoq, chiroyli gapirmoq

D) Nazirjonning do’stlari, bolalardan biri,maktabimizning jamoasi

75. Boshqaruvli birikma berilgan javobni aniqlang.

A) ishchan o’quvchi, mehribon murabbiy B) xonalarning kattarog’i, bizning sinfimiz, sizning ukangiz C) sharoitga ko’ra yondashmoq, bog’ga kirmoq, uydan chiqmoq D) bemor uchun dori, quvnoq yashamoq, shahrimiz ko’chalari

76. Berilgan so’z juftliklaridan qay biri bitishuv yo’li bilan so’z birikmasi hosil qilishi mumkin?

1) tilla, tish; 2) masala, yechmoq; 3) o’rtoqlar, suhbatlashmoq; 4) quvnoq, yashamoq; 5) shahrimiz, ko’chalar; 6) Salima, ko’rishish; 7) qizil, olma. A) 2, 3, 6 B) 1,4,7 C)5 D) 1, 3, 5

77. Ikki so’zning teng huquqli, biri ikkinchisiga bo’ysunmay bog’lanishi …

A) so’z birikmasi B) tobe bog’lanish C) teng bog’lanish D) moslashuv

78. So’zlarning tobelanish asosida bog’lanishi nimani hosil qiladi? A) so’z qo’shilmasi B) so’z birikmasi C) teng bog’lanish D) A, C

79. Opamning kitobi,qizil gul, uyga kirmoq birliklari bog’lanishning qaysi turiga mansub?

A) so’z qo’shilmasi B) so’z birikmasi

C) teng bog’lanish D) A, C

80. So’zlarning bog’lanishi berilmagan qatorni aniqlang.

A) Karimjon va akasi B) Karimjonning akasi C) aytib chiqdi D) A, B, C

81. Javoblarning qay birida teng bog’lanishli birikuv berilgan? A) mening otam, gazetadagi maqola B) onasining qizi, aytib chiqdi C) aytdi, chiqdi; men bilan otam D) gazeta va maqola, uyning tomi

82. So’z qo’shilmasini aniqlang.

A) onasining qizi B) onasi va qizi C) gazetadagi maqola D) A, C

83. Bir tushuncha ifodalaydigan bog’lanish berilgan birlikni aniqlang.

A) qizil gul B) Sarvinoz yoki Diyora C) ko’z hamda quloq D) B, C

84. Gapdagi yasama so’zlar miqdorini aniqlang. Biz rostgo’ylik va halollikni hamisha ulug’laymiz. A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

85. Ajdodlaring ko’milgan qabriston, ota-onangning izlari qolgan ko’chalar, sening lahjangda so’zlashadigan, qosh-u ko’zi xuddi sening kabilar yashaydigan qadrdon yer –Vatandir Mazkur gapda qanday so’z birikmasiga oid bog’lanish mavjud?

A) moslashuv B) bitishuv C) boshqaruv

D) A, B, C

86. Javoblarning qay birida boshqaruvli birikma berilgan?

A) tez yugurish, haydalgan yer, g’ishtli imorat B) raqsga tushish, kutubxonaga kirish, she’r yodlamoq C) o’quvchilarning barchasi, daftar varag’i, shahar ko’chalari

D) zavqlanib gapirish, so’qmoq orqali yurmoq, olcha guli

87. Quyidagi gaplarning qay birida ibora ishtirok etmagan?

A) Qo’chqor ataylab Hoshimning derazasiga tosh otdi.

B) Joyimda qoqqan qoziqday qotib qoldim. C) Mehmon joyiga o’tirdi-yu, ammo ko’ngli joyiga tushmadi. D) Og’ziga tolqon solganday jim o’tirdi.

88. O’ylamoq so’ziga qaysi turg’un bog’lanma (ibora) mazmuni to’g’ri keladi? A) yaxshi ko’rmoq B) o’pkasi yo’q

C) ko’ngildan o’tkazmoq D) tosh qotmoq

89. Til birliklaridan qay biri grammatik hodisa?

A) so’z B) so’z birikmasi

C) so’z qo’shilmasi D) A, B

90. Quyidagi gaplarning qay birida ajratib ko’rsatilgan birlik leksik hodisa?

A) Dori bosh og’rig’ini darrov qoldiradi. B) Qayerdandir oq qushlar uchib keldi. C) Bola jarohatlangan oqqushni davoladi. D) Qiziqchi qizil ishton kiygan edi.

OMAD YOR BO’LSIN!!!