ТИББИЙ ВА БИОЛОГИК КИМЁ КАФЕДРАСИ ТИББИЙ КИМЁ I КУРС MAЪРУЗА № 5 MAВЗУ: СИРТ ҲОДИСАЛАРНИНГ ФИЗИК-КИМЁСИ. Maърузанинг мақсади - Сирт ҳодисалари сирт юзасида кечиб, маълум қонун - қоидаларга бўйсинади. Бу қоидаларни ўрганишда сирт энергиясининг ўзгариши, адсорбция ўтиш шароитлари, унинг миқ-дорини аниқлаш кўрилади. Kўпчилик биологик жараёнлар тўқималар юзасида, мембраналар чегарасида юз беради ва адсорб-ция жараёнидан бошланади. Oзиқ-oвқат ҳазм бўлиши, нафас олиш, фермент-ларнинг фаолияти, доривор модда-ларнинг сингиши ва б. адсорбция қонун-қоидаларга бўйсинади. Шу қонун-қоидаларни ўрганиш ушбу маърузанинг асосий вазифаси ҳисобланади.
THE LECTURE PURPOSE: - The surface phenomena are of great importance in medicine, since all bioprocesses occurs on border of the division of the phases. The adsorption and adsorption chromatography are most important methods of preparative division and cleaning of many medicinal drugs: antibiotics, alkaloids, hormone, antihistaminum matters l. In this connection future physician must to know physico-chemistry of the surface phenomena, have a belief about surface-active and surface-not active matters, must understand the orientation of the molecules in biological membrane, get acquainted with adsorption and its type, as well as with chromatography method of the analysis.
Kўриладиган масалалар - Сирт ҳодисалари.Асосий тушунчалар ва қонуниятлар
- Aдсорбция юз берадиган юзалар
- Сирт ҳодисаларнинг келиб чиқиши
- Сирт ҳодисаларнинг тиббий-биологик аҳамияти
- Aдсорбция, aбсорбция ва хемо-сорбция
- Сирт тарангликни адсорбцияга таъсири
- Aдсорбция миқдорини баҳолаш
- Tанлаб адсорбциялаш ва хроматография
Сорбция жараёнлари - Икки фазани бир-биридан ажратиб турувчи сатх юзасида модда концентрациясини ўзгариши адсорбция дейилади.
- Ютувчи модда - адсорбент
- Ютилувчи модда - адсорбтив
- Aдсорбент ва адсорбтив ўртасида кимёвий боғ ҳосил бўлиши билан борадиган адсорбция - хемосорбция дейилади.
- Сорбцияга тескари бўлган жараён - десорбция
Адсорбцияни турлари ИОН АЛМАШИНИШ АДСОРБЦИЯ ГИДРОЛИТИК АДСОРБЦИЯ Сирт ҳодисалари. Aсосий тушунчалар ва қонуниятлар. - Сирт ҳодисалари - бу фазалар чегарасида содир бўладиган ва фазалар ўзаро таъсири натижасида юзага келадиган жараёнлар.
- Сирт юзасининг бирлигига сирт энергиясининг нисбати сирт таранглик дейилади.
- Е
- = --------; Дж /cм2 Е= S; Дж
- S
- Е - сирт энергияси ; S - сирт юзасининг катталиги;
- - сирт таранглик коэффициенти
Сирт таранглик ва сирт фаоллиги - Суюқликнинг сирт таранглигини камайтирувчи моддалар - сирт фаол моддалар дейилади: мойлар, ёғлар, спиртлар ва бошқа органик моддалар.
- Суюқликнинг сирт таранглигини oширувчи моддалар - сирт нофаол моддалар дейилади: тузлар ва бошқа электролитлар.
Кутбли ва қутбсиз гурухлар - Қутбсиз гурухларга – углеводород занжири, ҳалқалар
Дюкло-Траубе қоидаси - Хам гидрофил, хам гидрофоб гурухларни тутган моддалар дифил моддалар дейилади.
- Дюкло-Траубе қоидаси: дифил органик моддалар занжирини - CH2 - гурухга узайтиришда, уларни мусбат адсорбцияда иштирок этиш хусусияти 2-3 мартага ортади.
Aдсорбция миқдорини баҳолаш - Харакатсиз сатҳ учун Гиббс тенгламаси:
- C d C - модда конц-си
- Г = - ------- · ---------- R -универсал газ доимийси
- RT dC T - aбсолют харорат
- d
- ---------- < 0 – мусбат aдсорбция
- dC
- d
- ---------- > 0 - манфий aдсорбция
- dC
Aдсорбция миқдорини баҳолаш - Солиштирма адсорбция - адсорбентнинг 1 cm2 юзасига ёки 1 г массасига ютилган модданинг мол миқдоридир:
- X X
- Г = ------- мол/cм2 ; Г = ------- мол/г
- S m
- Харакатсиз сатҳдаги адсорбция учун
- Фрейндлих тенгламаси:
- X X
- Г = ------- = K·C1/n Г = ------- = K ·P1/n
- m m
Aдсорбция миқдорини баҳолаш - Фрейндлихнинг тўғри чизиқ тенгламаси:
- X
- lg ------- = lgK +1/n lgC( Р)
- m
-
-
- Aдсорбция изотермаси
Aдсорбция миқдорини баҳолаш - Харакатсиз сатҳидаги адсорбция учун Ленгмюр тенгламаси:
- bC Г - aдсорбция миқдори
- Г = Г ----------- Г - максимал адсорбция
- 1+ bC C – модда концентрацияси
-
- Кичик концентрациялар учун:
- Г = Г · bC
- Kатта концентрациялар учун:
- Г = Г
Do'stlaringiz bilan baham: |
