Sirtlarning o‘zaro kesishuv chizig‘ini yasash usullari. Kеsishuvchi tеkiliklar dastasi usuli

rasm
jadval

№		Kesishuvchi sirtlar asoslarining o‘zaro vaziyati va ke-suvchi tekisliklar dastasining izlari		Kesishish chiziqining sxematik ko‘rinishi	Kesishuvchi sirtlarning o‘zaro vaziyati
		Xos o‘qli	Xosmas o‘qli
					 va  sirtlar o‘zaro to‘liq kesishib, ikkita fazoviy egri chiziq hosil qiladi.
					 va  sirtlar o‘zaro qisman kesishib, bitta fazoviy egri chiziq hosil qiladi.
					 va  sirtlar o‘zaro qisman kesishib, bitta kesishish nuqtasiga ega bo‘lgan bitta yopiq egri chiziq hosil qiladi. A nuqta sirtlarning urinish nuqtasi bo‘ladi.
					 va  sirtlar o‘zaro to‘liq kesishib, ikkita tekis egri chiziq hosil qiladi. Kesishish chiziqlari A′1 va A′2 nuqtalarda bir – biri bilan kesishadi. A′1 va A′2 nuqtalar  va  sirtining urinish nuqtalari bo‘ladi.
					 va sirtlar o‘zaro kesishmaydi.
					 sirt bilan  ko’pyoqliklar sirti o‘zaro to‘liq kesishib, ikkita fazoviy siniq egri chiziq hosil qiladi.
					 sirt bilan  ko’pyoqlik sirti qisman kesishib, bitta fazoviy siniq egri chiziq hosil qiladi.
					 sirt bilan  ko’pyoqlik sirti qisman kesishib, urinish nuqtasiga ega bo‘lgan bitta fazoviy siniq egri chiziq hosil qiladi, A nuqta  va  sirtlarning o‘zaro urinish nuqtasi bo‘ladi.
9.					 sirt bilan  ko’pyoqlik sirti o‘zaro to‘liq kesishib, A1 va A2 urinish nuqtalariga ega bo‘lgan ikkita fazoviy siniq chiziq hosil qiladi. A1 va A2 nuqtalar  va  sirtlarning o‘zaro urinish nuqtalari bo‘ladi.
10.					 sirt bilan  ko’pyoqlik o‘zaro kesishmaydi.

Silindr bilan silindrning o‘zaro kesishish chizig‘ini yasash. Silindr bilan silindr sirti o‘zaro kesishib, fazoviy egri chiziq xosil qiladi. Bu silindrlarning to‘g‘ri chiziqli yasovchilari orqali o‘tgan kesuvchi yordamchi tekisliklar dastasi o‘zaro parallel bo‘lib, xosmas o‘qqa ega bo‘ladi. Bunda yordamchi tekisliklar dastasining yo‘nalishi berilgan silindrlar yasovchilariga parallel bo‘lgan yo‘naltiruvchi tekislikni aniqlaydi va bu tekislik parallelizm tekisligi deb yuritiladi. Berilgan silindrlarning o‘zaro vaziyati 17.1-jadvaldan aniqlab olinadi. 17.8–rasmda ikki silindr sirti kesishish chizig‘ining 1,2,3,4 nuqtalarini yasash ko‘rsatilgan. Bu nuqtalar Q tekislikka parallel bo‘lgan ixtiyoriy yordamchi va ikki silindrni kesuvchi P tekislikni o‘tkazish yo‘li bilan yasalgan.

rasm
Adabiyotlar:

1. 
   Sh.K. Murodov va boshqalar. Chizma geometriya. Toshkent, «Iqtisod-moliya», 2006, 2008.
   
2. 
   B.B.Qulnazarov. Chizma geometriya. Toshkent, «O‘zbekiston», 2006.
   
3. 
   A.N. Valiyev. Perspektiva. Toshkent, «TDPU rizografi», 2006.
   
4. 
   Sh.K. Murodov va boshqalar. Chizma geometriya kursi. Toshkent, «O‘qituvchi», 1988.
   
5. 
   R.Q. Ismatullaev. Chizma geometriya. Toshkent, 2005.
   
6. 
   I. Raxmonov. Perspektiva. Toshkent, «O‘qituvchi», 1993.
   
7. 
   R.X. Xorunov. Chizma geometriya kursi. Toshkent, «O‘qtuvchi», 4-nashri, 1997.
   
8. 
   R.X. Xorunov, A. Akbarov. Chizma geometriyadan masalalar va ularni echish usullari. 2-nashri, «O‘qituvchi», 1995.