Sitologiya va
Download 4.9 Mb. Pdf ko'rish
|
9-sinf biologiya darslik kitob
- Bu sahifa navigatsiya:
- Tahliliy chatishtirish.
|
No‘xat o‘simligida don
rangi va shaklining irsiylanishi. ota-ona organizm Gametalar Birinchi bo‘g‘in (F 1 ) Ikkinchi bo‘g‘in (F 2 ) Gametalar 50 rasm. http:eduportal.uz 140 genetika haqida umumiy ma’lumot VI Bo‘LIM chatishtirishda genlarning turli kombinatsiyalari natijasida belgilar- ning mustaqil holda taqsimlanishi, agarda juft allel genlar har xil gomologik xromosomalarda joylashgan bo‘lsagina amalga oshadi. Mendelning uchinchi qonuni – belgilarning mustaqil holda irsiylanish qonuni deb ataladi. Mendelning uchinchi qonunini quyidagicha izohlash mumkin: ikki yoki undan ortiq juft muqobil belgilari bilan farq qiladigan ota- ona organizmlar o‘zaro chatishtirilganda, genlar va unga mos bel- gilar bir-biridan mustaqil holda irsiylanadi. Mendel qonunlaridan foydalanib, ajralishning bir muncha mu- rakkab hollarini uch, to‘rt va undan ham ko‘proq juft belgilari bilan farq qiladigan duragaylardagi ajralish hollarini ham tushunib olsa bo‘ladi. Agar ota-ona organizm bir juft belgisi bilan farq qilsa, ik- kinchi bo‘g‘inda ajralish 3:1, diduragay chatishtirishda esa 9:3:3:1 nisbatda ajralishi kuzatiladi. Poliduragaylardagi gametalarning umumiy sonini hisoblash formulasi – 2n, n – genotipdagi geterozigota juft genlarning soni (Aa) duragayda ikki xil gameta; AaBb duragayda esa to‘rt xil tip- dagi gameta hosil bo‘ladi. AaBbCc – triduragayda sakkiz xil tipda- gi gameta hosil bo‘ladi. Tahliliy chatishtirish. Mendel tomonidan ishlab chiqilgan ir- siyatni o‘rganishning duragaylash usuli dominant genga ega bo‘lgan fenotipli organizmlarni genotipi gomozigota yoki geterozi- gota ekanligini aniqlash imkonini bermaydi. Buning uchun noaniq genotipga ega organizm sof gomozigota holdagi retsessiv orga- nizm bilan qayta chatishtiriladi. Tahililiy chatishtirish ikki juft belgisi bo‘yicha geterozigota orga nizmlarda quyidagicha bo‘ladi. F b АаВв х аавв АВ Ав аВ ав ав АаВв Аавв ааВв аавв Bunday chatishtirishdan olingan duragaylar bir-biridan farq qiladigan to‘rt xildagi fenotipni hosil qiladi, nisbat 1:1:1:1 bo‘ladi. http:eduportal.uz 141 genetika haqida umumiy ma’lumot VI Bo‘LIM 1. Diduragay chatishtirish deb nimaga aytiladi? 2. Diduragay chatishtirishda Mendelning qaysi qonunlari yuzaga chiqadi? 3. Diduragay chatishtirishning ikkinchi bo‘g‘inida necha xil kombinatsiya amalga oshadi? 4. Diduragay chatishtirishning ikkinchi bo‘g‘inida fenotip va genotip jihatdan nisbat qanday bo‘ladi? Download 4.9 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|