Сизга тавсия этилаётган «Эчкичилик» фани бўйича маьруза


Адабиётлар: 1, 2, 3, 4, 5


Download 283.39 Kb.
Pdf ko'rish
bet3/10
Sana17.06.2023
Hajmi283.39 Kb.
#1526333
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
echki

Адабиётлар: 1, 2, 3, 4, 5. 
1- Эчкиларнинг келиб чикиши бўйича яққол фикир йўқ ва бу 
фикирлар уни урганган сари узгариб туради. Олиб барилган кузатишлар 
шуни такидлайдики щозирги эчкилар икки турдаги ёввойи аждодларидан 
келиб чикан. Шулардан бири - безоаров; икинчиси - бурамашохли, ёки 
маркур деб номланган эчкидир. Уй эчкилари бу аждодлари билан 
чатишади ва насл беради щамда тана тузми билан ухшашлиги мавжуд. 
Безоароов эчкилар Белуджистон, Аф`îнистон, Иран, Кавказ ости, Кичик 
Осиё каби мамлакатларини то`ли туманларидан бошлаб Эгей денгизи 
буйидаги жойлашган мамлакатларида учрамақда. 
Уй эчкиларининг аждодларини иккинчи тури, бурама шохли, ёки 
маркур ёввойи эчкиси Щимолай то`ларида, Аф`онистонда ва жанубий 
Туркманистони то`лик минтақаларида учрайди. Бу эчкиларнинг шохлари 
буралган бўлиб орка томанга эгилган, такаларини шохлари она эчкиларга 
нисбат йирик, шохларининг учларини орлик масофаси баьзан такаларда уч 
метрни ташкил этади. Бу эчкиларни жунлари яхши ривожланган, киш 


7
мавсумида калин тивит толаси билан копланади, гавдаси безоаров 
эчкиларига нисбатан кичкина. Бундай эчкилар щозирги кунда кам учрайди.
Л. Адамец Неолит давридаги Шаркий Галицияда (иккита 
таканинг ва битта эчкининг каласи) топилган казималарга ососланиб шу 
фикирга келганким, уй эчкиларининг келиб чикишида учинчи приска 
номли ёввойи аждод щам иштирак этган. 
Эчкилар энг кодимги ханакилаштирилган щайвон бўлиб инсонлар 
томанидан турли географик минтақаларида урчитилиши таракий 
этирипган. Турли жойлардаги олиб борилган археологик козималар ва 
коялардаги, деворлардиги, тошлардаги тапилган эчки рассомлари
чизмалари, 
уй 
буюмлари 
шуни 
такидлайдиким 
эчкиларни 
ханакилаштириш тош асиридан бошланган. Эчкилар турли шакилда 
бўлган лекин эволюцион давр щамда ижтимоий ва иқтисодий шароит бу 
сохага узининг таьсирини кўрсатган ва турли узгаришларга дуч келган. 
Шул сабабли уй эчкилари узларининг аждодларидан кескин фарк қилади.
Эволюцион даврида инсонларниг хаёти, ихтиёжи ва талаби 
узгариб тобара ошиб барган у эса ўз новбатида эчкиларни узгаришига 
бевосита таьсирини ўтказиб щозирги зомон эчки зотларини келиб 
чикишига бевосита сабаб бўлган.
2- Щозирги кунда ер юзида турли эчки зотлари мавжуд ва улардан 
турли хом-ашё ва озиқ- овкат мащсулотлари олинади шул сабабли уларни 
такомиллаштириш мақсадида барча эчки зотлари белгилари, йўналиши ва 
мащсулдорлиги бўйича бир- бирига ухшашли гурущларга ажратилади. Бу 
борида эчкичиликда икки хил табакаланиш мавжуд : зоологик ва ишлаб 
чиқариш.
I. Зоологик табақаланиш, бунда эчкилар айрим белгилари инобатга 
олинган бўлиб, қуйидаги турларга бўлинади:
1- гурущ Гарбий Эвропа сут эчки зотлари, каласининг бет суяклариин профили эгилган, кам 
холда тў`ри усган, асосан шохзсиз, баьзан шохли вакилари мавжуд, кулоқлари кичкина 
бўлиб асосан тик туради. 
2- гурущ Тивит ва жун берувчи зотлар. Европа ва Асия дагал жунли эчки шажаралари ва 
турли аралаш мащсулот йўналишдаги вакилари киради. Буларни каласининг бет 
суякларини профили тў`ри, эгилган шакилда кам учрайди шохлари яхши ривожланган
кулоқлари ўртача бўлиб ярим ёки тулик осилиб туради. 
3- гурущ Хинд- Африка сутдор ва аралаш мащсулот берувчи эчки зотлари, каласининг бет 
суяклари букулган, асосан шахсиз баьзан холларда шохлари суст ривожланган. Кулоқлари 
яхши ривожланган узун ва осилган бўлади.
Зоологик табакаланиш камчиликдан холи эмас чунким бу 
кўрсаткичлар бўйича эчкилар бир гурущга киритилсада мащсулдорлиги, 
йўналиши, конституцияси, экстерери бўйича бир-бирларидан кескин фарк 
этади шул сабабли бу табакаланиш таракий этмаган.
II. 
Ишлаб чиқариш ёки синфий табакаланишида эчкилар 
мащсулдорлиги инобатга олинган бўйиб, қуйдаги синфларга бўлинади.


8

Download 283.39 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling