Siziqsiz programmalastiriw Jobası Kirisiw 1-§. Programmalastırıw texnologiyaları hám onıń rawajlanıwınıń tiykarǵı basqıshları

3-§. Programmalastırıw túrleri

1.Strukturalıq programmalastırıw

1 1. " Joqarıdan tómenge" algoritmların islep shıǵıw

Arnawlı bir mashqalalardi kompyuter járdeminde sheshetuǵın qánigeler ushın sheshim algoritmın islep shıǵıw eń áhmiyetlisi esaplanadı. Algoritmlerdı (hám programmalardı ) islep shıǵıwdıń túrli usılları ámeldegi, biraq eń áhmiyetlisi, basqıshpa-basqısh usıl (yamasa joqarıdan tómenge proektlestiriw). Bul usıl járdeminde algoritmdıń kóplegen maǵlıwmatları hám nátiyjeleri daslep bólek bólimlerdi tolıq úyrenmesten oylap tabıladı hám belgilengenler etiledi.

Mashqala avtonom bólimlerge bólinedi, olardıń hár biri talay ápiwayı. Tolıq maǵlıwmatlaw procesin kóp ret tákirarlaw kerek bolıwı múmkin, biraq bul tek hal qılınıp atırǵan wazıypalardıń quramalılıǵı menen belgilenedi. Algoritm tolıq maǵlıwmatlarınıń juwmaqlawshı dárejesin sonday dep esaplaw múmkin, bunda algoritmda tómendegilerden úlkenlew ámeller joq : pıtken algoritmǵa kirisiw; arifmetik ańlatpanı esaplaw hám ózgeriwshige baha beriw; arifmetik ańlatpalardı (yamasa ózgeriwshilerdi) salıstırıwlaw ; maǵlıwmatlardı kirgiziw (shıǵıw ) hám basqalar.
Algoritmǵa qoyılatuǵın tiykarǵı talap, álbette, onıń islewi bolıp tabıladı. Biraq, algoritmdı jaratıwda, onıń ústinde keyingi jumıslar, bul algoritm boyınsha jaratılatuǵın programmanı disk raskadrovka qılıw, sonıń menen birge, bul algoritmǵa mútáj bolıwı múmkin bolǵan paydalanıwshılar haqqında eslew kerek. Sol sebepli algoritmǵa qoyılatuǵın eń zárúrli talaplardan biri onıń ápiwayılıǵı hám túsinikliligi bolıp tabıladı. Bul talaplardan kelip shıqqan halda, algoritmlardı islep shıǵıwda tiykarǵı algoritmik strukturalardan paydalanıw ásirese qolay kórinedi. Olardıń zárúrli ózgesheligi sonda, olar bir kirisiw hám bir shıǵıwǵa iye bolıp, hár qanday izbe-izlilikde bir-birine jalǵanıwı múmkin. Bul algoritmdıń anıq hám ápiwayı dúzilisin beredi, oǵan kóre programma jazıw ańsatlaw.
Programmalarǵa qoyılatuǵın tiykarǵı talaplardan biri onıń maslasıwshılıǵı bolıp tabıladı. Eger programma ózgeriwshen jumıs sharayatlarına iykemlesiw ushın demde ózgertirilse, maslastırıladı. Maslasıwshanlıq sonı ańlatadıki, kishi ózgerisler qılıw pútkil programmalıq támiynat ónimin úlken qayta proektlestiriwdi talap etpeydi. Maslasıwshanlıq kóplegen faktorlar menen belgilenedi hám eń áhmiyetlilerinen biri derek tekstiniń túsinikliligi bolıp tabıladı.Ádetde, algoritm diagrammasın dúziwde esaplaw procesi joqarıdan tómenge qaray, tek cikllerde keyin basıp qaytadı, bul sizge algoritmdı ápiwayı tekst retinde analiz qılıw imkaniyatın beredi, yaǵnıy. tepadan tómenge.
Eger joqarıdan tómenge algoritmdı islep shıǵıw texnologiyası tek strukturalıq diagrammalar járdeminde birlestirilse, ol halda joqarıdan tómenge dúzilgen programmalastırıw dep atalatuǵın jańa texnologiya alınadı, bul ideya programmanıń dúzilisin sáwlelendiriwi kerek. sheshiw algoritmı túp tekstten ayqın kórinetuǵın etip yechilayotgan máseleniń dúzilisi. Onıń ushın tek ush ápiwayı operator járdeminde emes, bálki algoritmdıń ayriqsha strukturasın anıqlaw sáwlelendiriwshi qurallar járdeminde programma jaratıw qurallarına ıyelewińiz kerek. Sol maqsette programmalastırıwǵa kishi programma túsinigi kirgizildi - kerekli ámeldi atqaratuǵın hám dáslepki koddıń basqa bólimlerine baylanıslı bolmaǵan bayanatlar kompleksi. Programma kóplegen kishi programmalarǵa bólingen (50 danege shekem bayanattı alıw - bul tómengi programmanıń maqsetin demde túsiniw ushın zárúrli shegara ), olardıń hár biri dáslepki wazıypa menen támiyinlengen háreketlerden birin atqaradı. Bul kishi programmalardı birlestirib, juwmaqlawshı algoritmdı ápiwayı operatorlardan emes, bálki málim bir semantik yukga iye bolǵan tolıq kod bloklarınan qáliplestiriw múmkin hám siz bunday bloklarǵa at menen shaqırıq etiwińiz múmkin. Málim bolıwısha, subprogrammalar programmist tárepinen anıqlanǵan jańa operatorlar yamasa til ámelleri bolıp tabıladı.
Subprogrammalardan paydalanıw qábileti programmalastırıw tilin protsessual til retinde klassifikaciyalaydı.

1.2. Joqarıdan tómenge dizayn

Rutinlarga ıyelew sizge qosımshańızdı joqarıdan tómenge qaray proektlestiriw hám islep shıǵıw imkaniyatın beredi, bul jantasıw joqarıdan tómenge dizayn dep ataladı. Birinshiden, eń global wazıypalardı sheshetuǵın bir neshe kishi programmalar saylanadı (mısalı, maǵlıwmatlardı jumısqa túsiriw, tiykarǵı bólim hám juwmaqlaw ), keyininen bul modullardıń hár biri tómenlew dárejede tolıq xarakterlenedi, óz gezeginde az sanlı basqa kishi programmalarǵa bólinedi, hám taǵı basqa pútkil wazıypa atqarılmaǵansha.
Bul jantasıw qolay, sebebi ol adamǵa arnawlı bir operatorlar hám ózgeriwshilerge túspewden, mudami tema dárejesinde oylaw imkaniyatın beredi. Bunnan tısqarı, birpara kishi programmalardı tezlik penen ámelge asırmaw, bálki basqa bólimler tawsılǵanına shekem waqtınsha keshiktirisw múmkin boladı. Mısalı, eger quramalı matematikalıq funktsiyanı esaplaw zárúrshiligi payda bolsa, ol jaǵdayda bunday esaplaw ushın bólek kishi programma ajratıladı, lekin ol tek aldınan saylanǵan bahanı tayınlaytuǵın bir operator tárepinen waqtınsha ámelge asıriladı (mısalı, 5). Pútkil qosımsha jazılǵan hám disk raskadrovka etilgeninde, siz bul ózgeshelikti ámelge asırıwdı baslawıńız múmkin.
Áhmiyetlisi, kishi kishi programmalardı disk raskadrovka qılıw talay ańsat, bul bolsa pútkil programmanıń ulıwma isenimliligin sezilerli dárejede asıradı.
Subprogrammalarning júdá zárúrli ózgesheligi olardıń qayta isletiliwi bolıp tabıladı. Integraciyalasqan programmalastırıw sistemaları standart tártiplerdiń úlken kitapxanaları menen támiyinlengen bolıp, olar tez-tez isletiletuǵın tártiplerdi jaratıw ushın basqa birovning jumısından paydalanıw arqalı ónimlilikti sezilerli dárejede asırıwǵa múmkinshilik beredi.
Eki qıylı kishi programma ámeldegi - proceduralar hám funktsiyalar. Olardıń ayırmashılıǵı sonda, procedura ápiwayıǵana bir gruppa buyrıqlardı atqaradı hám funktsiya, qosımsha túrde, birpara bahalardı esaplab shıǵadı jáne onı tiykarǵı programmaǵa qaytaradı (bahanı qaytaradı ). Bul baha málim túrdegi (funksiya falon tipda dep ataladı ). Subprogramma logikalıq bolıwı ushın ol tómengi programmanı shaqırıwshı sırtqı programmadan maǵlıwmatlardı qabıllawı kerek. Maǵlıwmatlar tómengi programmaǵa parametrler yamasa argumentlar retinde uzatıladı, olar ádetde ózgeriwshiler menen birdey tárzde onıń basında daǵaza etiledi. Subprogrammalar, qaǵıyda jol menende, olardıń atınıń kerekli parametrler menen jazıw arqalı shaqırıladı. Basic-de tómengi programma gúńgirtog'i ámelge asırılıp atırǵanlıǵın anıq kórsetiw ushın CALL sóz dizbegi bar.
Subprogrammalar tek shaqırilganda aktivlesedi. Tómengi programma ishindegi bayanatlar tek tómen programma anıq shaqırılǵan táǵdirdagina atqarıladı. Kishi programmanıń atqarılıwı tolıq tamamlanmaguncha, programmanı shaqırıw buyrıǵınan keyingi tiykarǵı programma bayanatı atqarılmaydı.Subprogrammalar ishki programmalarǵa jaylastırılıwı múmkin - tek tiykarǵı programmadan emes, bálki hár qanday basqa programmadan da kishi programmanı shaqırıwǵa ruxsat beriledi.Birpara programmalastırıw tilleri tómengi programmanı ózinden shaqırıwǵa múmkinshilik beredi. Bul usıl rekursiya dep ataladı hám potentsial qáwipli bolıp tabıladı, sebebi ol halqaǵa alıp keliwi múmkin - sheksiz óz-ózin shaqırıw.Kishi programma bir neshe bólimlerden ibarat : parametrleri bolǵan bas bet, tómengi programmanıń denesi (ol shaqırilganda atqarılatuǵın bayanatlar ) hám tómengi programmanıń aqırı.
Subprogrammada daǵaza etilgen jergilikli ózgeriwshiler tek onıń denesi ushın qamrawga iye.