Siziqsiz programmalastiriw Jobası Kirisiw 1-§. Programmalastırıw texnologiyaları hám onıń rawajlanıwınıń tiykarǵı basqıshları

Siziqsiz programmalastiriw
Jobası

Kirisiw
1-§. Programmalastırıw texnologiyaları hám onıń rawajlanıwınıń tiykarǵı basqıshları
2-§. Algoritm hám onıń qásiyetleri
3-§. Programmalastırıw túrleri
Juwmaqlaw
Paydalanılǵan ádebiyatlar

Kirisiw

Kompyuter ásiriniń dáslepki waqıtlarında kompyuterlerdiń múmkinshilikleri sheklengenligi sebepli úlken kólemdegi programma jazıw júdá qıyın edi. Sheklewler operativ yad muǵdarı, ekilemshi informaciya qurallarından maǵlıwmatlardı oqıw tezligi hám protsessorlarning tezliginen kelip shıqtı. Ótken ásirdiń 60 -70-jıllarında kompyuterlerden paydalanıw natiyjeliligi keskin asdı, olardıń bahası paseye basladı, kompyuterlerdiń múmkinshilikleri astı. Nátiyjede, ol paydalı boldı hám barǵan sayın artıp baratırǵan quramalılıqtaǵı qosımshalardı jaratıw kerek boldı. Joqarı dárejedegi algoritmik tiller programmalıq ónimlerdi jaratıw ushın tiykarǵı qurallar retinde qollanila baslandı. Bul tiller individual programmistler hám islep shıǵıw gruppaları múmkinshiliklerin keńeytirdi, bul bolsa óz gezeginde programmalıq támiynat sistemalarınıń quramalılıq dárejesiniń asıwına alıp keldi.

Programmalardıń ósip baratırǵan quramalılıǵı menen gúresiwge járdem beretuǵın kóplegen texnikaler islep shıǵılǵan. Eń kóp isletiletuǵın konstruktiv dizayn usılı joqarıdan tómengeshe. Usıl tuwrıdan-tuwrı FORTRAN yamasa COBOL sıyaqlı dástúriy joqarı dárejedegi tillerdiń tapologiyasiga tiykarlanǵan edi. Bul tillerde tiykarǵı birlik kishi programma bolıp, programma ulıwma terek kórinisin aladı, ol jaǵdayda tómen programmalar islep atirǵan waqıtta basqa kishi programmalardı shaqıradı. Strukturalıq dizayn naǵız ózindey jantasıwdan paydalanadı : algoritmik bólekleniw úlken mashqalanı kishireklerge ajıratıw ushın isletiledi.
Usınıń menen birge, bunnan da úlken múmkinshiliklerge iye kompyuterler payda bola basladı. Strukturalıq jantasıwdıń mánisi birdey bolıp qaldı, biraq programma kólemi shama menen 100 000 qatardan assa, sistemalı jantasıw islemewi málim boldı. Sońǵı payıtlarda onlab usıllar payda boldı, olardıń kóbisinde konstruktiv dizaynniń anıq kemshilikleri jónge salıw etildi. Bul usıllardıń kópshiligi birdey temalardaǵı variatsiyalar bolıp tabıladı hám olardı úsh tiykarǵı gruppaǵa bolıw múmkin:

• 
  joqarıdan tómenge konstruktiv proektlestiriw usılı ;
  
• 
  maǵlıwmatlar aǵımı usılı ;
  
• 
  ob'ektke jóneltirilgen dizayn.
  

Strukturalıq jantasıw abstrakciyalardı ajıratıp kórsetiwge hám maǵlıwmatlarǵa kirisiwdi sheklewge múmkinshilik bermeydi; sonıń menen birge, parallellikti shólkemlestiriw ushın jeterli múmkinshiliklerdi támiyinlameydi. Strukturalıq usıl oǵada quramalı sistemalardı jaratıwdı támiyinley almaydı hám ádetde ob'ekt hám ob'ektke jóneltirilgen programmalastırıw tillerinde nátiyjesiz boladı.
Maǵlıwmatlar aǵımı usılında programmalıq támiynat sisteması kirisiw aǵısların shıǵıw aǵıslarına ózgertiriwshi retinde qaraladı. Maǵlıwmatlar aǵımı usılı, sonıń menen birge, sistemalı usıl bir qatar quramalı mashqalalardi sheshiwde, atap aytqanda, sistemanıń kirisiw hám shıǵıw aǵısları ortasında tuwrıdan-tuwrı baylanıslar ámeldegi bolǵan hám bólek itibar talap etiletuǵın informaciyanı támiyinlew sistemalarında tabıslı qollanıladı.
Ob'ektke jóneltirilgen dizayn (OOP) programmalıq támiynat sistemasın hár bir ob'ektti málim bir klasstıń úlgisi retinde kórip, bir-biri menen óz-ara baylanısda bolǵan ob'ektler kompleksi retinde proektlestiriw kerekligi haqqındaǵı ideyaǵa tiykarlanadı hám klasslar ierarxiyani quraydı. Ob'ektke jóneltirilgen jantasıw Object Pascal, C++, Java, C# hám basqalar sıyaqlı sońǵı joqarı dárejedegi tillerdiń tapologiyasin sáwlelendiredi.