O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA
KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT
TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI SAMARQAND FILIALI
Kafedra Kompyuter injineringi
Kiberxavfsizlik asoslari fanidan
Amaliy ish
Mavzu: Klassik shifrlash algoritmlarini ishlash tartibini
o‘rganish
Bajardi: DI-022-03-guruh talabasi
Qamarova
Gulnoza
Tekshirdi: Umirzoqov Oybek
Samarqand-2023
O’rin almashtirish usuli
Eng sodda jadvalli shifrlashda asosan uzatiladigan ma`lumotning harflari juda
sodda holda o`rin almashgan. Bu usulning kaliti jadval o`lchovi bilan aniqlangan.
Bu usul skitala usuliga juda o`xshash. Masalan
, T
0
=TELEVIZOR degan
ma`lumot jadvalga ustun bo`yicha yoziladi. Uch qator
va oltin ustundan iborat
jadvalga ma`lumot
quyidagicha yoziladi
T
E
Z
E
V
O
L
I
R
Endi esa qator bo’yicha o’qib olinadi, so’ngra shifrlangan matn tayyor.
T
1
= TEZEVOLIR
Deshifrlashda,esa kalit
k=4*5; matritsa o’lchamiga teng bo’ladi
va bunda qator
bo’yicha yozilib ustun bo’yicha o’qiladi.
