Soliqlar, ularning vazifalari va turlari

O’zbekistonda soliqlar tizimining bugungi kundagi tarkibi¹⁷

Umumdavlat soliqlari

Mahalliy soliqlar va yig’imlar

1. Yuridik shaxslar foydasiga soliq. 2. Jismoniy shaxslar daromadiga soliq. 3. QQS 4. Aksiz solig’i 5. Yer qa’ridan foydalanganlik uchun soliq 6. Mikrofirmalar va kichik korxonalar, hamda savdo va umumiy ovqatlanish korxonalarning yagona soliq to’lovi 7. Bojxona to’lovlari 8. Jismoniy shaxslar chetdan tovar keltirgandagi yagona bojxona to’lovi 9. Davlat boji 10. Boshqa daromadlar

O’z soliqlari: 1. Mol-mulk solig’i 2. Yer solig’i 3. Yagona yer solig’i 4. Obodonlashtirish va ijtimoiy infratuzilmani rivojlantirish solig’i 5. Transport vositalariga benzin, dizel yonilg’isi va suyultirilgan gaz ishlatganlik uchun iste’mol solig’i 6. Ayrim turdagi tovarlarni sotish va ayrim turdagi xizmatlarni ko’rsatish uchun litsenziya yig’imi 7. Yuridik va jismoniy shaxslarni ro’yxatdan o’tkazish yig’imi. To’liq hajmda biriktirilib berilgan soliqlar. 1. Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq 2. Yuridik shaxs tashkil etmasdan tadbirkorlik bilan shug’ullanuvchi jismoniy shaxslarning qat’iy belgilangan solig’i 3. Ba’zi tovarlarga aksiz solig’i ( o’simlik yog’i)

Soliq kodeksining 23-moddasiga ko’ra O’zbekiston Respublikasi hududida soliqlar va boshqa majburiy to’lovlar amal qiladi. Soliqlar joriy qilishga faqat O’zbekiston Respublikasining Oliy Majlisi haqli¹⁸.

Umumdavlat soliqlari va boshqa majburiy to’lovlar tarkibiga quyidagilar kiradi (1-jadval):
1) yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig’i;
2) jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig’i;
3) qo’shilgan qiymat solig’i;
4) aksiz solig’i;
5) yer qa’ridan foydalanuvchilar uchun soliqlar va maxsus to’lovlar;
6) suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq.
Umumdavlat soliqlari har yili O’zbekiston Republikasi Prezidentining qarorida belgilangan normativlar bo’yicha tegishli mahalliy budjetlar o’rtasida taqsimlanadi.
7) ijtimoiy jamg’armalarga majburiy to’lovlar:
yagona ijtimoiy to’lov;
Yuridik shaxslarning mehnatga haq to’lash fondidan yagona ijtimoiy to’lov belgilangan tartibga muvofiq davlat maqsadli jamg’armalari (budjetdan tashqari Pensiya jamg’armasi, Bandlikka ko’maklashish davlat jamg’armasi) hamda O’zbekiston Kasaba uyushmalari federatsiyasi Kengashi o’rtasida taqsimlanadi.
fuqarolarning budjetdan tashqari Pensiya jamg’armasiga sug’urta badallari;
budjetdan tashqari Pensiya jamg’armasiga majburiy ajratmalar.
8) Respublika yo’l jamg’armasiga majburiy to’lovlar:
- Respublika yo’l jamg’armasiga majburiy ajratmalar;
- Respublika yo’l jamg’armasiga yig’imlar.
9) budjetdan tashqari Umumta’lim maktablari, kasb-hunar kollejlari, akademik litseylar va tibbiyot muassasalarini rekonstruktsiya qilish, mukammal ta’mirlash va jihozlash jamg’armasiga majburiy ajratmalar;
10) davlat boji. Davlat boji yuridik ahamiyatga molik harakatlarni amalga oshirganlik va bunday harakatlar uchun vakolatli muassasalar, shuningdek mansabdor shaxslar tomonidan hujjatlar berganlik uchun olinadigan majburiy to’lovdir. Bunday vakolatli muassasalarga misol qilib sud va natorial idoralari, O’zbekiston Respublikasi diplomatik vakolatxonasi va uning konsullik muassasalarini keltirish mumkin. Davlat bojining stavkalari O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan belgilanadi;
11) bojxona to’lovlari. Bojxona organlari bojxona ishini amalga oshirishda belgilangan tartibda bojxona to’lovlarini undiradi. Bojxona to’lovlarining quyidagi turlari mavjud:

• 
  bojxona boji;
  
• 
  import qilinayotgan tovarlar uchun undiriladigan qo’shilgan qiymat solig’i;
  
• 
  import qilinayotgan tovarlar uchun undiriladigan aksiz solig’i;
  
• 
  bojxona yig’imlari.
  

Soliq solishning soddalashtirilgan tartibida to’lanadigan umumdavlat soliqlari:
12) yagona soliq to’lovi;
13) tadbirkorlik faoliyatining ayrim turlari bo’yicha qat’iy belgilangan soliq.
2-jadval