Soliqlar va soliqqa fanidan

Jami daromadlar tarkibi, jami daromaddan chegirmalar
Soliq kodeksining 332-moddasiga muvofiq, hisobot soliq davridagi daromad (xarajatlar) miqdorining soliq bazasini aniqlashda ilgari daromad (xarajat) deb e’tirof etilgan summa doirasida ko’payishi yoki kamayishi tuzatish kiritish deb e’tirof etiladi.
Daromadlar va xarajatlarga quyidagi hollarda tuzatish kiritilishi lozim:
- tovarlar, shuningdek sug’urtalanuvchiga sug’urta mukofoti to’liq yoki qisman qaytarilganda;
- bitim shartlari o’zgartirilganda;
- narxlar o’zgartirilganda, sotib oluvchi tomonidan chegirmadan foydalanilganda;
- ko’rsatilgan xizmatlardan voz kechilganda.

Jami daromadlar tarkibi, jami daromaddan chegirmalar
Daromadlar va xarajatlarga tuzatish kiritish quyidagicha amalga oshiriladi:
- kafolat muddati belgilangan tovarlar (xizmatlar) bo’yicha — kafolat muddati doirasida;
- sug’urta mukofotlari bo’yicha — shartnomani bekor qilish paytida;
- boshqa hollarda — bir yillik muddat doirasida.
Daromadlar va xarajatlarga tuzatish kiritish yuqorida ko’rsatilgan hollar yuzaga kelganligini tasdiqlovchi hujjatlar asosida amalga oshiriladi. Bunda tovarni (xizmatni) sotuvchi Soliq kodeksining 257-moddasida nazarda tutilgan tartibda tovarlarni (xizmatlarni) realizatsiya qilishdan olingan daromadga tuzatish kiritadi.


Foyda solig‘i stavkalari
Foyda solig‘i stavkasi 1998-yilda 36 foizni tashkil etgani holda 2001-yilda 26 foizga tushirilgan. 2002-yilda esa 24 foiz, 2003-yilda 20 foiz, 2004-yilda 18 foiz, 2005-yilda 15 foiz, 2006-yilda 12 foiz, 2007-yilda 10 foiz, 2009-yildan boshlab esa 9 foiz qilib belgilangan. 2010–2013-yillarda mazkur miqdor saqlab qolindi. 2014-yil 1-yanvardan boshlab yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig‘i stavkasi 8 foiz etib belgilandi. 2015-yil 1-yanvardan boshlab mazkur stavka 7,5 foiz miqdorida tasdiqlandi. 2018-yil 1-yanvardan boshlab esa mazkur stavka 14 foiz miqdorida belgilandi. 2019 yilda esa ushbu miqdor 12 foizni tashkil etgan.