Sotsiologiya strukturasi

Sotsiologiya strukturasida fundamental va amaliy yunalishlarni, nazarny va empirik tadqiqotlarni, mahsus va tarmoq sohalarni ajratib kursatish darkor. Ular bir-birlari bilan juda murakkab o’zaro dialektik aloqodorlar. Ayrim hollarda bir-birlariga qo'shilib ketadilar, boshqa holatlarda esa bir-birlarinn inkor qiladilar. Tadqiqotimiz ilmiy, teran bo'lishligi uchun sotsiologiya strukturasini bu elementlarini alohida tahlil qilib chiqshga harakat qilamiz. Shuning uchun tularoq va har tomonlama hususiyatga ega bulish bilangina sotsiologiyani strukturasini kursatib berish lozim.

Fundamental sotsiologiya

• Fundamental sotsiologiya boshqa elementlardan o’zinig hal qilayotgan muammolarining darajasi, iqlimi va ahamiyati bilan farq qiladi. Fundamental sotsiologiya mohiyatidan muammolar, abstraktsiyannng (mavhumlik) oliy darajasi bilan shug'ullanib, sotsial olamning taraqiyoti va borliqa zarur bo'lgan umumiy qonun va qonuniyatlari izlash bilan faoliyat ko’rsatadi.

Fundamental sotsiologiya minglab maktablar va yo'nalishlarga egadirki, ular sotsiologiya fanining asosini ijodiy izlash bilan banddir.

Amaliy sotsiologiya

Amaliy sotsiologiya fundamental sotsiologiyadan o’zining strukturasi, mazmuni, maqsadi va metodlari bilan farqlanadi. U nazariy va amaliy tadqiqotlarning natijalarini qanday qilib tahlil qilish, qanday uslub va vositalar orqali ularni tushuntirish yo’llarini ishlab chiqadi,

M.Veber tomonidan amaliy sotsiologiyaning vazifalari aniq ko’rsatib berilgan.

Uning fikricha, amaliy sotsiologiya quyidagi holatlarni aniq ochib, ko’rsatib berishi kerak:

• Amaliyot uchun zarur bo’lgan vositalarni;
• Amalga oshirilgan harakatlarning aniq salbiy oqibatlarini;
• Tahlil natijasida o’rganilayotgan hodisa yuzasidan uning bir necha xil rivojlanish variantini ko’rsatib, ularga mos ravishda takliflar ishlab chiqish.