Soyibjon tillaboyev, akbar zamonov
Download 6.86 Mb. Pdf ko'rish
|
9-sinf Ozbekiston tarixi 2014-yil [uzsmart.uz]
|
0 ‘zin g izn i sin an g!
0 ‘rta O siyo O lim la r ja m iy a ti — ... 1 8 70 -yild a — ... 1 8 7 6-yild a — ... R u s ta d q iq o tch ila ri — ... Bu davrda bir qator adabiyot namoyandalari yetishib chiqdi. Shulardan biri o‘zbek demokratik shoiri Ubay- dulla Solih o‘g‘li Zavqiy bo‘lib, u bitgan satirik she’rlarida hukmdorlar va ruhoniylar xatti-harakatlari tanqid qilinadi. Zavqiy erk va ozodlikni taran- num etgan she’rlari uchun zindonga tashlandi. Sharq adabiyoti uchun an’anaviy bo‘lgan janr she’riy at edi. Turkistonda she’riy atning shakl va maz- muni bir-biridan farqlanuvchi va ba’zan bir-biriga zid bo‘lgan so‘fiylik va tanqidiy-realistik oqim mavjud edi. Shoirlar va yozuvchilar o‘z ijodlarida xalq dar- dini, davming dolzarb muammolarini aks ettirishga harakat qilganlar. Ular orasida M uqim iy, F urqat, Z a v qiy, sh o ira A n b a r otin, A v a z O ‘tar o ‘g ‘li, A h m a d D o nish va boshqalaming ijodini alohida ajratib ko‘rsatish mumkin. She’rlaridagi haqqoniylik va samimiylik ulami mashhur xalq shoirlariga aylantirdi. -fc — -------- ■ ■ 139 M uqimiy A d a b iy o t Muhammad Aminxo‘ja Muqimiy Qo‘qon shahrida tug‘ilgan. U «Say- lov», «Tanobchilar», «Hapalak qishlog‘i ahlining xonga arzi» va boshqa satirik asarlar, «Qo‘qondan Farg‘onagacha», «Qo‘qondan Isfaragacha» kabi ilk sayohatnomalaming muallifidir. Anbar otin ham Zavqiy kabi erksevar va hurfikr she’rlari bilan shuhrat topdi. Shoira Qo‘qon shahrida yashab, ayollaming jamiyat va oiladagi haq- huquqsiz ahvoli to‘g ‘risida achchiq haqiqatlami qalamga oldi. Ayollar- ning erkinligi va teng huquqli bo‘lishi uchun kurashga da’vat etgani uchun shahardagi mutaassib kayfiyatdagi kuchlar tomonidan kaltaklandi va ko‘p o ‘tmay hayotdan kocz yumdi. 0 ‘zbek shoirlarining she’rlari keng xalq ommasi yuragiga yo‘l topdi. Ularning she’rlari asosida ko‘plab qo‘shiqlar yaratildi. XX asr boshlarida o ‘zbek adabiyotida yangi janrlar paydo bo‘ldi. Nasrda yaratilgan asarlar ham dunyo yuzini ko‘rdi. Ayniqsa, jadid adabiyoti rivojlan- di. Bu adabiyot mazmunida mamlakatdagi og‘ir sharoit va mustamlakachilik tizimi illatlari qoralandi. Download 6.86 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|