Soyibjon tillaboyev, akbar zamonov
Download 6.86 Mb. Pdf ko'rish
|
9-sinf Ozbekiston tarixi 2014-yil [uzsmart.uz]
- Bu sahifa navigatsiya:
- A bdulla Q od iriy namoyish etildi, ular xalq ommasi orasida eng mash- 140
|
0 ‘zingizni sinang!
I A n b a r o tin - . . . M u q im iy - . . . Z a v q iy - . .. Jadid adabiyotida 1910-yilda Abdulla Qodiriy ilk nasriy asarlarini e ’lon qildi. Adib o ‘zining hikoyalari, felyetonlari va pyesalari bilan Turkiston zi- yolilari hamda xalq ommasi orasida keng tanildi. Uning «Juvonboz» hikoya- si, «Baxtsiz kuyov» pyesasi va qator romanlarini xalq sevib o ‘qiy boshladi. Nasrda ijod qilish xalq uchun eng ommabop va tushunarli adabiyot shakli edi. Shuning uchun ham jadidlar o ‘z g ‘oyalarini keng xalq ommasiga singdi- rish maqsadida nasr janridan keng foydalanganliklari ham bejiz emas edi. Jadidlar xalqqa yaqinlashishning eng samarali yo‘li sifatida xalq milliy teatrini yara- tishdi. 1911—1913-yillarda Turkistonning turli sha harlarida teatrlar tashkil etildi. Adiblar ular uchun pyesalar yozishdi. Sahnada yangragan ona tilidagi nutq va teatr aktyorining harakatlari xalq ommasiga nisbatan qudratli ta’sir vositasiga aylandi. Jadid teatrlarida 1911-1917-yillarda 25 ta pyesa A bdulla Q od iriy namoyish etildi, ular xalq ommasi orasida eng mash- 140 hur asarlar ga aylandi. Bu paytda spektakllarning aksariyati ochiq sahnalarda qo‘yilib, ularga ko‘plab tomoshabinlar tushgan. Ilk o ‘zbek tomoshabinlari uchun jadidlar qo‘ygan pyesalar axloqiy tarbiya maktablariga aylandi. Jadidlar rahnamosi Mahmudxo‘ja Behbudiy tomonidan yozilgan mash hur pyesa - «Padarkush»da otalar va bolalami bir-biriga nisbatan shafqatsiz mavjudotlarga aylantirgan m a’naviy qashshoqlik, mol-mulkka ruju qo‘yish qattiq qoralangan edi. Unda yot odatlaming kirib kelishi jamiyat uchun muqaddas boMgan oilani yemirishi ko‘rsatib berildi. Nusratilla Qudratilla qalamiga mansub «To‘y» asarida oilaviy va shaxsiy fojialar sababchisiga ay- langan serchiqim ba’zi urf-odatlar va an’analar tanqid ostiga olindi. Pyesada oila boshligMning serhasham sunnat to ‘yi uchun puli yetmay qolganida qarz olishga majbur boMganligi va ko‘p oMmay toMovga layoqatsizligi oqibatida qarzdoming qamoqqa olinishi ko‘rsatilgan. Shu kabi tarbiyaviy ahamiyatga ega, m a’naviy boy adabiyot xalq ongini uyg‘otuvchi eng muhim vosita boMdi. Uning atoqli namoyandalari esa soha rivojiga ulkan hissa qo‘shdilar. Download 6.86 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|