Soyibjon tillaboyev, akbar zamonov
Download 6.86 Mb. Pdf ko'rish
|
9-sinf Ozbekiston tarixi 2014-yil [uzsmart.uz]
- Bu sahifa navigatsiya:
- Turkiston jadidlari
|
90
J a d id la rn in g aso siy g ‘o ya la ri Jadidchilikning asosiy g ‘oya va m aqsadlari T urkistonni o ‘rta asrchilik, feodal qoloqlik, x u ro fo tlardan o zod qilish «U suli qadim »n i inkor etg an h o ld a o ‘lkani, x alqni, m illatn i taraq q iy o t y o ‘lig a olib chiqish M illiy davlat b u n y o d etish K onstitutsion, p arlam en t idora usu lid agi o zo d v a faro v o n ja m iy a t q urish T urkiy tillarg a dav lat tili m aqo m in i b erish M illiy pul b irlig i v a m illiy q o ‘shin tuzish lib chiqqan holda jadidlar o ‘g ‘il va qiz bolalam i birga o ‘qitishda tashabbuskor boMdilar. Jadidchilik harakati namo- yandalarining asosiy faoliyat- lari m a’rifatparvar 1 ikdan bosh- langan boMsa-da, ularning ta ’siri T urkistondagi m illiy- ozodlik harakatlarida g ‘oyaviy rahnam olari sifatida m uhim o ‘rin tutdi. Turkiston jadidlari Jadidlar o ‘z nashrlarida jahonda va Turkiston hududida ro ‘y berayotgan voqealar haqida maMumotlar berib borishdi. Ular bu orqali o ‘z g ‘oyalari m azm unini va ulam i keng yoyish zarur ekanligini k o ‘rsatdilar. M a’rifatparvarl ar yangi usul m aktablarining Turkistonda m illiy kadrlar tayyorlash, yosh avlodni o ‘qitishdagi ahamiyatini k o ‘rsatib berdilar. XIX asr oxirida 0 ‘rta Osiyoda yangi usuldagi m aktablar sanoqli boMgan boMsa, 1911-yilga kelib ulam ing soni 63 taga, o ‘quvchilam ing soni 4106 nafarga yetdi. 1910-yilda Toshkentning o ‘zida 24 ta jadid maktabi faoliyat k o ‘rsatib, ularda 1740 nafar bola o ‘qigan. 1917-yilga kelib oMkada 100 ga yaqin yangi usuldagi m aktablar m avjud edi. Taraqqiyparvarlam ing qarashlarida xotin-qizlar taMimi m asalasi alohida o ‘rin tutgan. Jadidlar, islom m a’rifatli boMishni istagan ayollarga to'sqinlik qilmaydi, deb ta ’kidladilar. Islom ilm o ‘rganishni erkaklarga ham, ayollarga ham farz deb hisoblashidan k e - _______________________ _________ __ |
