Soyibjon tillaboyev, akbar zamonov

Yasovulboshi — ... 
M ehtar — ... Q o‘ng‘irotlar — ...
Y e r e g a lig i 
Yer davlat boyligining birlamchi omilidir. Bu boylik
---------- ------------- dehqonlar mehnati evaziga qoMga kiritiladi. Dehqonlar
mehnati yer unumdorligini oshirish va ishlab chiqarishni rivojlantirishga 
qaratilgan. Bu borada Xiva xonligi dehqonlari ham mirishkor edilar. Xon­
likda g ‘alla yetishtirish qishloq xo‘jaligining asosiy tarmogM boMib, asosan, 
sholi, jo ‘xori hamda suli ko‘p yetishtirilar edi. XIX asrning 90-yillaridan

---

Yerga ishlov berish
boshlab Rossiya bilan savdo-sotiqning rivojlanishi natijasida paxta yetishti- 
rishga ixtisoslashuv ham jadal kechdi.
Xonlikdagi yerlarning asosiy qismi xon va uning amaldorlariga tegishli 
edi. Amaldor va a’yonlarga haq sifatida Xiva xonlari ularga davlat yerlari 
hisobidan ehsonlar qilishardi. Bundan tashqari xon va uning amaldorlari, 
qarindoshlari soliqlardan ozod etilgandi.
Yer maydonlarining katta qismi diniy muassasalar tasarrufida bo4 lib, 
xonlikdagi jam i sug‘oriladigan yerlarning 40% i masjidlar mulki hisoblan­
gan. Xususan, 64 ta masjid va madrasa XIX asrning oxirgi choragida 205 
ming tanobdan ziyod yerga egalik qilgan. Bu xonlarning dindorlarga nis­
batan hurmat va izzatining ifodasi ham edi. Xususan, vaqf yerlari va XIX 
asrning oxirida qariyb 4 ming ruhoniylar oilasi barcha soliqlardan ozod etil­
gandi.
1873-yildan so‘ng hosildor yerlarning katta qismi 
Rossiya tasarrufiga o 4tishi oqibatida xonlik m a’­
muriyati sarf-xarajatlarga boMgan ehtiyojlarini yangi 
soliqlarni joriy etish yoki ilgari mavjud bo‘lganlarini oshirish yo ‘li bilan 
qoplay boshladi. Xiva xonligida turli majburiyatlar, doimiy yoki favqulodda 
soliqlaming qariyb 25 turi mavjud bo‘lgan. Dehqonlar 
solg‘ut 
— yer solig‘i,