Soyibjon tillaboyev, akbar zamonov


Download 6.86 Mb.
Pdf ko'rish
bet15/148
Sana20.10.2023
Hajmi6.86 Mb.
#1711906
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   148
Bog'liq
9-sinf Ozbekiston tarixi 2014-yil [uzsmart.uz]

A hm ad Donish
Elm-fan. Adabiyot


«M anozir ul-kavokib» («Sayyoralarning joylanishlari») nom li astronom iya- 
ga oid kitob yozgan. U faqat Buxoro amirligi emas, balki 0 ‘rta Osiyoning 
boshqa xonliklarida ham eng k o 'z g a ko'ringan m adaniyat arbobi sifatida ta- 
nilgan edi.
X IX asr boshlarida am ir U m arxon hukm ronlik qilgan davrda Q o‘qon 
xonligida m arkazlashgan hokim iyat o ‘m atilishi, savdo-sotiq m unosabatlari- 
ning tartibga solinishi, xonlikdagi siyosiy, ijtim oiy-iqtisodiy barqarorlik ilm- 
fan rivojlanishida muhim o ‘rin tutdi. Xon saroyida o ‘zbek m illiy m adaniyati 
rivojiga salmoqli hissa q o ‘shgan nam oyandalar k o ‘paydi.
Saroyda tarixnavislik, adabiyot, xattotlik rivojlandi. Saroy tarixchisi M u­
ham m ad Yunus tom onidan 1859-yilda yozilgan “Xudoyqul anvar” asarida 
M uham m ad Alixon davri tarixi voqealari batafsil yoritilgan. X onlikdagi eng 
m ashhur xattot Turdi Ali boMgan. X onlik o'rdasi qurilgach, Xudoyorxon 
saroy devorlaridagi xattotlik ishlarini bajarishni ikki shaxsga — Turdi Ali va 
M irzo M ahm udlarga topshirgan. Turdi A lining xon saroyidagi nufuzi baland 
boMgan va b a ’zi m adaniy tadbirlarda xon undan m aslahatlar olgan.
Munis — ... 
1819-yilda ... Ogahiy — ...
Turdi Ali — ... Ahmad Donish — ... 1857-yilda ...
M e’ morchilik
X IX asrda ham 0 ‘rta Osiyo davlatlari shaharlarida 
qurilish ishlari rivojlangan. A yniqsa, X iva xonligida 
X IX asr o 4rtalariga borib qurilish ishlari avj oldi. B u davrda X iva va boshqa 
shaharlarda k o ‘plab im oratlar — saroy, bozor, m adrasa, m asjid, xonaqoh kabi 
inshootlar qurildi. O llohqulixon m adrasasi, Rahm onqul Inoq saroyi, Ichan 
q al’adagi M uham m ad A m inxon m adrasasi (1851—1855), A rk darvozasi 
qarshisida M uham m ad R ahim xon m adrasasi (1871) bugungi kunda ham
X iva shahrining k o ‘rki hisoblanadi. U larning devorlari o ‘sha davr X orazm
m e’m orchiligiga xos boMgan usulda, tiniq zangori rang ustidan oq v a yashil 
gullar tushirilgan koshinlar bilan bezatilgan.
Q o‘qon xonligida bu davrda H azrati K alon Sohibzoda m adrasasi (1862), 
H okim O yim m adrasasi (1869—1870), Sul ton M urodbek m adrasasi (1872) 
qurib bitkazilgan. U larning ichida X IX asr ikkinchi yarm i noyob arxitek- 
tura yodgorligi hisoblangan yuzdan ortiq xonadan iborat X udoyorxon sa­
royi (1863—1870) alohida o ‘rin tutadi. U o ‘zining bezaklari, naqshlari rang- 
barangligi, yorqin jilosi bilan ajralib turadi.
16



Download 6.86 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   11   12   13   14   15   16   17   18   ...   148




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling