Soyibjon tillaboyev, akbar zamonov
Download 6.86 Mb. Pdf ko'rish
|
9-sinf Ozbekiston tarixi 2014-yil [uzsmart.uz]
- Bu sahifa navigatsiya:
- Orolda baliq ovlash
|
80
G a n d im iy on sh artn om asid an s o ‘n g q o ra q a lp o q la r h a y o tid a g i o ‘z g a rish la r Podsho hukum ati qo ‘shinlarining 1873-yil X iva xonligiga bosqinchilik yurishidan va Gandim iyon shartnomasi im zolanganidan keyin A m udaryo ning o ‘ng qirg‘og‘ida joylashgan qoraqalpoqlar yashaydigan yerlari R ossi ya im periyasiga qo‘shib olindi. B u yerda Turkiston general-gubernatorli gining Sirdaryo viloyati tarkibiga kiruvchi Am udaryo boMimi tashkil etildi. Qoraqalpoqlarning Amudaryoning chap qirg‘og‘ida yashagan kam roq qismi X iva xonligi tarkibida qoladi. Am udaryo boMimida qoraqalpoqlar soni qariyb 70 m ing kishiga yetib, bu yerdagi jam i aholining 48,6% ini tashkil etar edi. Rossiyadan k o ‘chib kelgan odam lar qariyb m ing kishi boMib, Petro-Aleksand- rovsk (hozirgi T o‘rtko‘l)da, U ralskiy posyolkasida va Nukus qishlog‘ida yashardi. U lam ing aksariyati 1875-yilda podsho hukum ati tom onidan arm iya xizm ati to ‘g ‘risidagi yangi nizom ga b o ‘ysunmagani uchun bu yerga surgun qilib k o ‘chirilgan U ral kazaklari edi. Bu kazaklar, asosan, baliq Orolda baliq ovlash ovlash bilan sh ug ‘ ul 1 an i sh gan. Xiva xonligi hududida qoraqalpoqlar soni 3,8% ni, y a ’ni qariyb 25 ming kishini tashkil etar edi. Qoraqalpoqlar yashab kelgan hududlam ing Rossiya imperiyasiga qo ‘shib olinishi natijasida podsho hukum atining 0 ‘rta Osiyo dagi ta ’sir doirasi yanada kengaydi. Har ikkala hududda yashaydigan qoraqalpoqlarning 70% dan ziyodi yersiz dehqonlar boMib, ular, asosan, yollanib m ehnat qilishar edi. Qoraqalpoqlar yashab kelgan hududlarga Rossiya kapitalining kirib kelishi tovar-pul munosabatlarini o ‘zgartirib yubordi. Paxta tozalash va ba liqchilik sohasida dastlabki sanoat korxonalari paydo boMdi. Ularda m a halliy aholi vakillari ham ishlay boshladi. XIX asrning 70-yillarida qoraqalpoqlarda savdo-sotiq munosabatlari rivojlanib bordi. Chim boyda aholi yashaydigan tumanlarni iqtisodiy ji- hatdan birlashtirgan shahar bozori vujudga keldi. Qoraqalpoq hunarm and va dehqonlari bozor boMadigan kunlarda o"z m ahsulotlarini sotish uchun Chim boyga kelishar edi. |
