Soyibjon tillaboyev, akbar zamonov

M U ST A Q IL ISH
0 ‘rta Osiyo davlatlarida jo riy etilgan soliqlar jadvalini to ‘ldiring.
X iva xonligi
B uxoro am irligi
Qo‘qon xonligi

---

Xalq ijodiyoti
4—5-§§. X IX A SR O ‘ R T A L A R ID A 0 ‘R T A O SIY O A H O L ISIN IN G  
M A D A N IY HAYOTI
X onliklardagi aholining aksariyati o ‘zbek tilida 
so‘zlashgan. B u til da oliyhim m at qahram on v a ba- 
hodirlarning jasorati, ulam ing g ‘alabalari v a adolat 
uchun kurashlari sharaflangan xalq dostonlari — qahram onlik eposlari keng 
tarqalgan. XIX asrda qirqqa yaqin doston m a ’lum b o ‘lib, «A lpom ish», 
«G o‘ro ‘g ‘li», «K untug‘m ish», «Shirin v a Shakar» dostonlari ulam ing eng 
m ashhurlari edi. X alq baxshilari tom onidan bayram lar, xalq sayillarida sa- 
doqatli d o ‘stlik v a chin m uhabbatni ulug‘lovchi «Tohir va Zuhra», «B o ‘z 
yigit» dostonlari kuylangan.
A holi orasida xalq o g ‘zaki ijodiyoti katta o ‘rin egallagan. U larda 
am aldorlarning illatlari, saroy a ’yonlarining nuqsonlari va ochko‘zligi kulgi 
ostiga olinar edi. B a’zi insofsiz am aldor v a boylar qoralangan ham da meh- 
natkash xalqning olijanobligi, m ardligi m adb etilgan. D ostonlarda k o ‘pincha 
ezgulikning yovuzlik ustidan g ‘alabasi g ‘oyasi yetakchilik qiladi. U larda 
xalqni zolim lardan him oya qilish, n o in so f beklar v a xonlarni fosh etish, 
oddiy kishilarga nisbatan m ehr-m uruvvat kabilar aks etgan. 0 ‘zlari m avzu- 
lar to ‘qib, ulam i o ‘zlari ijro etgan qiziqchilar v a askiyachilar ham o ‘zbek 
adabiyoti ham da folklorining rivojida salm oqli hissa q o ‘shganlar. H ar yili 
bahorda shahar va qishloqlar atroflaridagi b o g ‘lar v a chorbog‘larda, qir-u 
adirlarda xalq sayillari o ‘tkazilar edi. X alq sayillarida sayyor sirk truppa- 
lari bozor m aydonlarida o ‘z tom oshalarini k o ‘rsatib, aholini xushnud qil­
gan. Polvonlar o ‘rtasida kurash m usobaqalari o ‘tkazilgan. N ovvoyxonalar,
choyxonalar, oshxonalar ochilib, ularda 
m illiy taom lar tayyorlanar, hofizlar, 
m ashshoqlar kuylar, k o ‘zboyloqchilar, 
dorbozlar, hayvon o ‘ynatuvchilar, q o ‘- 
g ‘irchoq teatrlari tom oshalar k o ‘rsatar, 
askiyachilar davrada o ‘zaro musoba- 
qalarda bellashgan.
Y uqorida aytib o ‘tilganlam ing bar- 
chasi uchala davlat aholisi uchun yago- 
na b o ‘lgan xalq m adaniyatining tarkibiy 
qism ini tashkil etadi. X alq m adaniyati 
siyosiy jih atd an inqirozli davrda ham
rivojlanib borgan.