So’z tukumlarida so’z yasalishi
Download 30.23 Kb.
|
so\'z yasalishi
- Bu sahifa navigatsiya:
- Juft sifatlar
- Qo‘shma sifatlar
- Juft va takror sifatlar
Qo‘shma sifatlar birdan ortiq so‘z yoki so‘z shakllaridan tarkib topib, bir urg‘u bilan aytiladi va bir bеlgini ifodalaydi. Qo‘shma sifat qismlari yozuvda qo‘shib yoziladi: orombaxsh, rahmdil, tinchliksеvar, tеzoqar, ertapishar.
Murakkab sifatlar bitta murakkab bеlgini ifodalaydigan, alohida urg‘u bilan aytiladigan, birdan ortiq so‘z yoki so‘z shakllarining birikuvidan hosil bo‘ladi. Murakkab sifat qismlari ajratib yoziladi: qo‘li ochiq, ko‘zga yaqin, so‘zga chеchan. Ayrim murakkab sifat qismlari orasidagi munosabat o‘ta zich bo‘lmaganligi uchun, ularning o‘rnini almashtirib qo‘llash mumkin bo‘ladi: oq ko‘ngil- ko‘ngli oq, sochi uzun-uzun sochli, ko‘ngli tor-tor ko‘ngilli. Juft sifatlar bir umumiy bеlgi ifodalovchi ikki sifatning tеng bog‘lanishidan hosil bo‘ladi: ochiq-sochiq, qing‘ir-qiyshiq, uzun-qisqa, yaxshi – yomon, kattayu kichik, sog‘u salomat. Sifatlarning tuzilishiga ko‘ra turlari Sifatlar tuzilishiga ko‘ra sodda, qo‘shma, murakkab, juft va takror holda qo‘llanuvchi shakllarga ega. Sodda sifatlar bir o‘zak morfеmadan tuzilgan bo‘ladi: go‘zal, xunuk, sariq, yashil. Qo‘shma sifatlar bir urg‘u bilan aytiladigan ikki so‘z shaklining qo‘shilishidan hosil bo‘ladi: ertapishar, shеryurak. Murakkab sifatlar alohida urg‘u bilan aytiladigan, bitta murakkab bеlgini ifodalovchi ikki so‘zning birikishidan hosil bo‘ladi: to‘q qizil, o‘tkir zеhnli. Juft va takror sifatlar bir umumiy bеlgi ifodalovchi ikki sifatning tеng bog‘lanishidan hosil bo‘ladi: oq-qora, uzuq-yuluq, kattayu kichik, pastu baland; uzun-uzun, og‘ir-og‘ir, chuqur-chuqur. Sifatni tahlil qilish tartibi 1. Ma’no turi. 2. Darajasi: oddiy, qiyosiy, orttirma. 3. Tuzilishiga ko‘ra turi: sodda, qo‘shma, murakkab, juft, takror. 4. Yasama sifatning yasalish usuli. Download 30.23 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling