Спорт машғулотининг назарий асослари

Кўз мўлжали. Бу усуллар ҳаракатни масофа ва вақт нуқтаи назаридан тўғри бажаришга ёрдам беради. Мўлжал учун махсус белги ва ашёлардан фойдаланилади.
Масалан: Узунликка сакрашда тезланиш чизиқ белгиси.
- Тегишли баландликка осилган байроқча снарядни улоқти-риш йўналишини белгилашга ёрдамлашади.
- Машқ деворидаги футбол дарвозаси тасвирини кўрсатувчи чизиқлар ва ҳ.к.
Булардан (энг соддаларидан) ташқари светолидер (югурувчи йўлак кўринишидаги) туридаги мураккаб қурилмалар қўлланилиши мумкин, бунда электр чироқларини кетма-кет ёқилиши спортчи учун ҳаракат (югуриш, сузиш) тезлигини белгилайди.


ЭШИТИШ (ТОВУШ) КЎРГАЗМАСИ УСУЛИ

Товуш сигналлари ёрдамида ҳаракатнинг масофа - вақт ва вақт ҳолатини аниқлашга ёрдам беради.

Аввалдан берилган товуш сигнали ёрдамида мураккаб ҳаракат фаолиятини бажаришга асосий кучни сарфлаш вақтини айтиб беради.
Масалан: сувга сакрашга гуруҳланиш, қўлларни тушириш, гимнастикада эгилиш ёки ростланиш вақтлари.
Товуш сигнали ёрдамида ҳаракат мароми яхши эгалланади.
Масалан: ҳаракатнинг мураккаб ритмини чертиш мумкин, бу спортчи онги мақомни сақланишига ёрдам беради, унга амал қилиб спортчи маълум шароитда ҳаракатларни яхши бажаради.
Овоз етакчилари (айниқса циклик турларда) ҳаракатнинг тегишли жадаллигини (бутун масофа давомида) сақлашга ёрдам беради.
КЎРГАЗМАЛИЛИК УСЛУБЛАРИ

Кўргазмалилик услуби ҳаракатни намойиш қилиш усули ёки бошқача айтганда кўргазмали усул билан аралаштириб юбориш мумкин эмас.

Гап шундаки, ҳаракат кўргазмалилиги методлари ҳаракатни кўриш орқали идрок этишни ташкил қилишга асосланган.
Бунинг маъноси шундаки, мураббий спортчига ҳаракатни унинг ўзида «етаклаб” ҳис қилишга ёрдам беради. Техниканинг асосий ҳолатларига эътибор берган ҳолда мажбуран “етаклаб” ҳаракат қилдириш унинг техник хусусиятини тезроқ эгаллашга имкон яратади.
Масалан: найза улоқтирувчи қўлини дастлабки ҳолатидан снарядни улоқтиргунча бўлган холатлари.
Гимнастикада (снаряддаги машқлар) спортчини (махсус тренажерда ёки паст ўрнатилган снаряд) бутун ўрганаётган ҳаракати давомида кузатиб борилади.