Стандартлар турлари ва категориялари. Саноат. Сертификат ва сертификатлаш

3.17. Majburiy sertifikat- 

lash - sertifikatlash huquqiga ega tomon- ning, mahsulotni yoki faoliyat turini standartlarning majburiy talablariga javob berishini tasdiqlashi; 

3.18.O`z xohishi bilan 

sertifikatlash - iste'molchi, ishlab chiqaruvchi, sotuvhi tomonidan ixtiyoriy ravishda ularning murojaatidan kelib chiqib, sertifikatlashtirish; 

3.19. Apellyatsiya - tizimda o`rnatilgan tartib bo`yicha har
bir tomon apellyatsiya tartibi bo`yicha
sifat tizimi tekshirishlarini natijasini
qayta ko'rib chiqishni so`rab murojaat
qilishi. 

3.20. Audit - ob'yektiv va doimiy ravishda
takrorlanadigan faoliyat bo`lib, ma'lum bir ob'yektga tegishli qoidalarni bajarlishini bir yoki guruh shaxslar tomonidan tekshirish uchun o`tkaziladigan tadbir.
Sertifikatlash mahsulot ishlab chiqaruvchi yoki faoliyat ko`rsatuvchi tomonidan ham (o`z-o`zini sertifikatlash) amalga oshirilishi mumkin. Buning uchun u barcha kerakli hujjatlarni o`zi tayyorlaydi va bu haqda kerakli tomnni ogohlantiradi, mahsulotni tegishli joyiga kuzatib boruvchi qog`oz takshil qiladi, sertifikat belgisini mahsulotga o`zi qo`yadi, bundan tashqari boshqa bir, uchunchi - sertifikalash tadbirlarini bajaruvchi, iste'molchiga ham ishlab chiqaruvchiga ham yoki ishlab chiqaruvchiga tegishli bo`lmagan tizim tashkilotiga ham bu ishlarni amalga oshirishi mumkin.
Hozirgi vaqtda har bir davlatda, jumladan bizning respublikamizda ham sertifikatlash tizimi tashkil qilingan.


Sanoat mahsulotlarini sertifikatlashning asosiy maqsadi quyidagilardan iborat: 

• 
  
  iste'molchini, atrof muhit va hayot uchun xavfli bo`lgan xizmat faoliyatlaridan, ishlar, ishlab chiqarish mahsuloti hamda import tovarlardan himoya qilish; 
  
• 
  
  raqobatbardosh mahsulotlarni eksport qilishga ko`maklashish. 
  

Sertifikatlash tizimi tomonidan tashkil qilingan, sertifikatsiyalashda qatnashayotgan a'zolar o`rtasidagi majburiyatlarning quyidagi tartibda taqsimlanishi joriy qilgan:

• 
  
  tayyorlovchi mahsulotini me'yoriy hujjatlarning barcha talablari asosida ishlab chiqarish bo`yicha mas'uldir (chunki belgidan to`g`ri foydalanish sertifikatlash vaqtida nazorat qilinadi); 
  
• 
  
  sotuvchi majburiy sertifikatlashtiriladigan mahsulot turini sotish vaqtida sertifikatga mos keluvchi belgi borligi uchun mas'uldir; 
  
• 
  
  tekshirish laboratoriyasi chiqarilgan mahsulot-unga me'yoriy hujjatga asosan qo`yilgan talablar bo`yicha tekshirib, aniq natijalar olinib, sertifikatsiyalash belgisi berilganligi uchun mas'uldir; 
  
• 
  
  sertifikat beruvchi tashkilot sertifikatdan to`g`ri foydalanishligi va sertifikatning haqqoniyligini tasdiqlash uchun mas'uldir. 
  

Tizimda sertifikatlash, O`z DSt ning barcha talablari asosida, boshqa tegishli me'yoriy hujjatlarga asoslanib, shu jumladan tegishli tartibda joriy qilingan, boshqa davlatlarning xalqaro va milliy standartlariga mos qilib amalga oshirilishi mumkin.
Sertifikatsiyalashni amalga oshiruvchi tashkilot, yuridik statusga ega uchunchi tomon hisoblanuvchi muassasa zamirida tashkil qilinadi. Sertifikatsiyalashni amalga oshiruvchi tashkilotlarni va laboratoriyalar (markazlar)ni akkereditatsiya qilish, tayyorlovchi- ta'minotchilardan, sinovchi, musta'qil markazlar, ilmiy-tekshirish korxonalari, hududiy «O`zstandart» Agentligi tashkilotlari vakillaridan tashkil topgan va sertifikatsiyalash Tizimi ekspert-auditrlarni jalb qilgan holda amalga oshiriladi.

Sertifikatlash tizimining ekspert-auditrlari tizimda qabul qilingan dastur asosida tayyorgarlikdan o`tib, o`rnatilgan tartibda attestatsiyadan o`tkaziladi va ularga (shu jumladan sertifikatsiyalash tashkilotlariga, sinovchi laboratoriyalarga va ekspert-auditrlarga) sertifikatlash Tizimining Davlat Reyestrida ro`yxatdan o`tgan attestat beriladi.

Sertifikatlash tizimi qoidalarini buzgan: tashkilot, laboratoriya, ekspert-auditrlar Reyestrdan chetlashtiriladilar. Tizimdagi akkreditatsiya qilingan tashkilotlar va ekspert-auditrlar faolitini davlatimiz hududida joriy nazorat qilinishini O`z DST tashkil qiladi.
Sertifikatsiya qilingan mahsulotni va uni ishlab chiqarishdagi ahvolini joriy nazorat qilinishini, shu mahsulotni sertifikatlaydigan tashkilot O`zbekistondagi DST ning hududiy tashkilotlari vakillarini jalb qilish yo`li bilan amalga oshiradi. Hududiy tashkilotlar, joylarda ishlab chiqarish korxonalari, tashkilotlar va muassasalar bilan hamkorlikda ish ko`rishadilar, satandart va me'yoriy hujjatlar talablari va qonun-qoidalarini nazorat qilishadi hamda kezi kelganda maslahatlar uyushtirib, yangi hujjatlarni joriy qilishda ko`maklashishadi. Shu bilan bir vaqtda O`standaprtning viloyatlar markazlaridagi Sifat va sertifikatlash markashlari o`z vakolat doiralarida ruxsat etilgan mahsulotlarga sifat sertifikati berishlari ham mumkin, yoki bo`lmasa sifat sertifikatini olishga tavsiya berishlari huquqi berilgan.


Sertifikatlash tizimi tashkiliy qo`mitasining tuzilmasi: