Standartlashtirish usullari Reja
Parametrik standartlashtirishning o‘ziga xos xususiyatlari
Download 223.35 Kb.
|
standartlashtirish usullari
|
9.2. Parametrik standartlashtirishning o‘ziga xos xususiyatlari
Buyumlarning, parametrlarning va o‘lchamlarning turli tumanligi parametrik standartlar bilan reglamentlanadi (cheklanadi). Parametrik standartlashtirishni qo‘llash natijasida buyumlarning tartibsiz ravishdagi va ko‘p sonli nomenklaturasining oldi olinadi. Bundan tashqari buyumlarni o‘zaro moslash, birxillashtirish uchun imkon yaratiladi, ehtiyot qismlar ta’minotidagi muammolar bartaraf etiladi. Parametrik standartlashtirishning mohiyati shundaki, bunda yalpi ishlab chiqariluvchi buyumlarning parametr va o‘lchamlari erkin va o‘z holicha emas, balki, maxsus tanlangan (muloqat) sonlar qatori ya’ni, boshqa sonlarga nisbatan ko‘proq muloqatda bo‘linadigan sonlar qatoriga muvofiq belgilanadi. Parametrik standartlashtirish keng tadbiq etilgan. Buni oyoq, bosh va boshqa kiyimlarining o‘lchamlarida, boltlarning, gaykalarning o‘lchamlarida va shu kabilarda ko‘rishimiz mumkin. Tanlangan sonlarga muayyan matematik qonunlar xos hisoblanadi. Masalan, eng oddiy muloqat sonlar qatori arifmetik progressiya asosida tanlanadi. Bunda qatordagi bir sonning oldingi va keyingi sonlarga nisbatan bo‘lgan farqi doimo o‘zgarmas bo‘ladi. Masalan: a) farqi 1 bo‘lgan ortib boruvchi; 1 – 2 – 3 – 4 – 5 – ….; b) farqi 2 bo‘lgan ortib boruvchi; 1 – 3 – 5 – 6 – 7 – …; v) farqi 0,1 bo‘lgan kamayib boruvchi: 1 – 0,9 – 0,8 – 0,7 – … Arifmetik progressiyaning ixtiyoriy hadini quyidagi ifodadan topishimiz mumkin: Download 223.35 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|