Standartlashtirish usullarini o’rganish

Unifikatsiyalashtirish va agregatlashtirishni qo’llashda texnik-iqtisodiy samaradorlik.

Standartlashtirishning bosh maqsadi-tartiblashtirishdan umumfoyda olish bo’lganidek, uni asosiy metodlari bo’lmish unifikatsiyalashtirish va agregatlashtirishda xam samaradorlik muxim xisoblanadi
Unifikatsiyalashtirish iqtiqsodiy samaradorligi quyidagi ifoda orqali ifodalanadi:
E_um= E_l+ E_ig+ E_eks
Bu yerda: E_um -mumiy iqtisodiy samaradorlik, so’m;
E_l – loyixalash bosqichdagi iqtisodiy samaradorlik, so’m;
E_ig – ishlab chiqarish bosqichidagi iqtisodiy samaradorlik, so’m;
E_eks – (ekspluatatsiya foydalanish) bosqichidagi iqtisodiy
samaradorlik, so’m;
Har xil soxalarda unifikatsiyalashtirish darajasini belgilovchi koeffitsentlar mavjud.

1. 
   Detallar soni bo’yicha unifikatsiya koeffitsenti:
   

K_ud = , (1)
Bu yerda: - buyumda unifikatsiyalashgan detallar soni
- detallarning buyumdagi umumiy soni

2. 
   Detallar og’irligi bo’yicha unifikatsiya koeffitsenti
   

K_uo = , (2)
Bu yerda: - buyumda unifikatsiyalashgan detallar og’irligi,
- buyum detallarining umumiy og’irligi (buyum og’irligi)
3. Mexnat sig’imi (sarfi) bo’yicha unifikatsiya koeffitsenti
K_um = , (3)
Bu yerda: - unifikatsiyalashgan detallarni tayyorlash mexnat sarfi;
buyumni tayyorlash mexnat sarfi
Ta’kidlash lozimki, (1) ifodadagi yig’indi standartlashtirilgan ( ), o’rniga almashtirilgan ( ) va xarid qilingan ( ) detallar bo’lgani uchun:


(4)
(4) ifodani (1) ga qo’yib
K_ud = (5)
Xuddi shunday amallarni (2) va (3) ga nisbatan qo’llab og’irlik va mexnat sarfi bo’yicha unifikatsiya koeffitsentining kompleks ko’rsatkichi K_k ni aniqlaymiz:
K_k = (6)
Bu yerda: Sou va So- mos ravishda unifikatsiyalashgan detallar va buyum detallari og’irlik birligining o’rtacha narxlari; x bir me’yoriy ish soatining o’rtacha narxi