Statistik guruhlashni amalga oshirish tartibi va tamoyillari reja

Endi guruh oralig`ini topamiz. 

i= = =1,5

Guruh oralig`i 1,5 mln so`mga teng

Qiymatlarni o`rniga qo`ysak:

 

I Guruh 1.0 - 2.5

II Guruh 2.5 - 4.0

III Guruh 4.0 - 5.5

IV Guruh 5.5 - 7.0

• 
  

Guruhlar	Zavod tartib raqami №	Asosiy fondlarning o`rtacha yillik qiymati (mln. doll.)	O`rtacha ro`yxatdagi ishchilar soni (kishi)	Joriy yilda ishlab chiqa-rilgan mahsulot (mln. doll.)
I Guruh 1.0 - 2.5	2 8 17	2,0 2,0 1,0	220 270 330	1,5 2,5 1,6
Жами:	3	5,0	820	5,6
II Guruh 2.5 - 4.0	3 4 5 10 11 12 13 15	3,9 3,3 2,8 2,7 3,0 3,1 3,1 3,5	460 395 280 200 310 635 310 300	4,2 6,4 2,8 2,3 1,4 2,5 3,6 2,5
Жами:	8	25,4	2890	25,7
III Guruh 4.0 - 5.5	9 16 19 20	4,7 4,0 4,5 4,9	340 350 435 505	3,5 2,8 5,6 4,4
Жами:	4	18,1	1630	16,3
IV Guruh 5.5 - 7.0	1 6 7 14 18	7,0 6,5 6,6 5,6 7,0	380 580 200 450 260	9,6 9,4 11,9 8,0 12,9
Жами:	5	32,7	1870	51,8

Endi ishchi jadval tuzamiz:

Asosiy ishlab chiqarish fondlarining qiymati bo`yicha guruhlar (mln. $)	Korxonalar soni	Asosiy ishlab chiqarish fondlarining qiymati (mln. $)		Yalpi ishlab chiqarilgan mahsulot (mln. $)		Ishchilar soni (kishi)	Bir ishchiga to`g`ri keladigan mahsulot qiymati ($)	Fondlar qiymati($)
		Jami	Bir zavodga to`g`ri keladi	Jami	Bir zavodga to`g`ri keladi
1	2	3	4=3/2	5	6=5/2	7	8=5/7	9=5/3
I. 1,0-2,5 II. 2,5-4,0 III. 4,0-5,5 IV. 5,5-7,0	3 8 4 5	5,0 25,4 18,1 32,7	1,67 3,18 4,53 6,54	5,6 25,7 16,3 51,8	1,87 3,21 4,07 10,36	820 2890 1630 1870	6829,3 8892,7 10000,0 27700,5	1,12 1,01 0,90 1,58
Ҳаммаси	20	81,2	3,98	99,4	4,88	7210	13355,6	1,153

Endi ishch jadvalga asoslanib yakuniy jadvalni tuzamiz.

Yakuniy jadval ma’lumotlarini tahlil qilib ko`rsak, asosiy ishlab chiqarish fondlarining qiymati bilan ishlab chiqarilgan mahsulotlar hajmi o`rtasida to`g`ri bog`lanish bor ekanligiga ishonch hosil qilamiz. Darhaqiqat, jadval ma’lumotlaridan ko`rinib turibdiki, asoisy fondlar qiymati ortib borishi bilan (I guruh 1.0 - 2.5 mln.doll.dan IV guruh 5.5 dan -7.0 mln.doll.gacha) bir zavodga va ishchiga to`g`ri keladigan mahsulot qiymati ham muttasil ravishda oshib bormoqda (mos ravishda: 1,87; 3,21; 4,07; 10,36 vа 6829,3; 8892,7; 10000; 27700,5 dollar.)

Yakuniy jadval ma’lumotlarini tahlil qilib ko`rsak, asosiy ishlab chiqarish fondlarining qiymati bilan ishlab chiqarilgan mahsulotlar hajmi o`rtasida to`g`ri bog`lanish bor ekanligiga ishonch hosil qilamiz. Darhaqiqat, jadval ma’lumotlaridan ko`rinib turibdiki, asoisy fondlar qiymati ortib borishi bilan (I guruh 1.0 - 2.5 mln.doll.dan IV guruh 5.5 dan -7.0 mln.doll.gacha) bir zavodga va ishchiga to`g`ri keladigan mahsulot qiymati ham muttasil ravishda oshib bormoqda (mos ravishda: 1,87; 3,21; 4,07; 10,36 vа 6829,3; 8892,7; 10000; 27700,5 dollar.)

Dastlabki guruhlangan ma`lumotlarga asoslanib, yangi guruhlarni hosil qilish statistikada ikkilamchi guruhlash deb yuritiladi. Bu usul odatda:

sifat jihatdan bir xil tipga ega bo`lgan guruhlarni hosil qilish;
bir yoki bir necha guruhlarni bir-biri bilan taqqoslash;
umumiy qonuniyat yaqqol ko`rinuvchi yirik oraliqli guruhlarni hosil qilish maqsadida qo`llaniladi.
Statistik guruhlashning yuqoridagi turlari asosan dastlabki statistik ma`lumotlar bo`yicha amalga oshiriladi. Ikkilamchi guruhlash:
dastlabki guruhlash oraliqlarini yiriklashtirish;
oraliqlarning nisbatiga asoslanib, yangi guruhlarni hosil qilish usullarida amalga oshirilishi mumkin.

Amaliyotda har ikkala usulni ham juda keng qo`llash maqsadga muvofiqdir. Xususan, ikkilamchi guruhlashning ikkinchi yo`li tadqiqotchi qo`lida turlicha dastur va metodologiya asosida hisoblangan ma`lumotlar salmoq ko`rinishida bo`lgan hollarda keng qo`llaniladi.

№	IV chorakda tijorat do`konlarining tovar oborot hajmi bo`yicha guruhlari (ming so`m)	Do`kon-lar soni	IV chorakda tovar oborot hajmi (ming so`m)
1	2	3	4
1	10 ming so`mgacha	15	93,0
2	10-15	8	112,0
3	15-20	13	200,0
4	20-30	3	68,0
5	30-50	9	378,0
6	50-60	7	385,0
7	60-70	3	180,0
8	70-100	8	600,0
9	100-200	22	2400,0
10	200 va undan yuqori	12	3744,0
	Jami	100	8160,0

Tijorat magazinlarining tovaroborot hajmi bo`yicha guruhlanishi

№	IV chorakda tovar oborot hajmi bo`yicha do`konlar guruhi (ming so`m)	Do`-kon-lar soni	IV chorakda tovar oborot hajmi (ming so`m)	1 ta do`konga to`g’ri kelgan o`rtacha tovar oborot (ming so`m)
1	2	3	4	5 – 4:3
1	10 ming so`mgacha	15	93,0	6,2
2	10-20	21	312,0	14,8
3	20-50	12	446,0	37,2
4	50-100	18	1165,0	64,7
5	100-200	22	2400,0	109,1
6	200 va undan yuqori	12	3744,0	312,0
	Jami	100	8160,0	81,6

Oraliqni yiriklashtirish usuli yordamida ikkilamchi guruhlash tartibi

№	IV chorakda tijorat do`konlarining tovar oborot hajmi bo`yicha guruhlari (ming so`m)	Do`konlar soni	IV chorakda tovar oborot hajmi (ming so`m)	1 ta do`konga to`g’ri kelgan o`rtacha tovar oborot (ming s.)
1	2	3	4	5 – 4:3
1	40 ming so`mgacha	15+8+13+ + 3+ (=43.5	93+112+200 +68+ 548,6	12,7
2	40-80	4,5(9-4,5)+7 +3+ =17,2	(378-75,6) +385+180+= 1067,4	62,8
3	80-120	(8-2,67) + = 9,7	(600-200) + = 880,0	88,0
4	120-160	22-4,4=17,6	2400-480=1920	106,7
5	160 va undan yuqori	12	3744	312,4
	Jami	100	8160	81,6

№	IV chorakda tijorat do`konlarining tovar oborot hajmi bo`yicha guruhlari (ming so`m)	Do`konlar soni	IV chorakda tovar oborot hajmi (ming so`m)	1 ta do`konga to`g’ri kelgan o`rtacha tovar oborot (ming s.)
1	2	3	4	5 – 4:3
1	40 ming so`mgacha			12,7
2	40-80			62,8
3	80-120			88,0
4	120-160	22-4,4=17,6	2400-480=1920	106,7
5	160 va undan yuqori	12	3744	312,4
	Jami	100	8160	81,6

Oraliqlar nisbatiga asoslanib, ikkilamchi guruhlash tartibi

Qisqacha xulosalar

Tasniflash va guruhlash hodisa va jarayonlarni o`rganish uchun statistik to`plamlarni tuzish, ularni chegaralash va statistik axborotlarni yaratishning muhim qurolidir. Bu usul yordamida statistik kuzatish natijasida to`plangan besanoq, tarqoq, tasodifiyot girdobida o`ralib qolgan, xom boshlang’ich materiallar asosida ixcham bir-biri bilan uzviy bog’langan, ma`lum tartib qoidalarga,

qonuniyatga bo`ysungan, tuzilmaviy

shakllarga ega to`plamlar barpo etiladi.

E’tiboringiz uchun rahmat

http://fayllar.org