Statistik qatorlar matematik sonlar qatoridan tubdan farq qiladi. Ular moddiy dunyo hodisalarini ta`riflovchi ko`rsatkichlar qatoridir, miqdoriy qiymatlari esa hodisalarining yuzaga chiqish sharoitlariga bog`liq. Statistik qatorlar matematik sonlar qatoridan tubdan farq qiladi. Ular moddiy dunyo hodisalarini ta`riflovchi ko`rsatkichlar qatoridir, miqdoriy qiymatlari esa hodisalarining yuzaga chiqish sharoitlariga bog`liq.
O`rtacha statistik to`plamni umumlashtirib ta`riflovchi ko`rsatkichdir.
|
Shunday qilib, o`rganilayotgan statistik to`plamni o`zgaruvchan belgilari bo`yicha umumlashtirib ta`riflaydigan ko`rsatkichlar o`rtacha ko`rsatkichlar (miqdorlar) deb ataladi. O`rtacha miqdorlar variatsion qatorlarning muhim tasviriy parametri sifatida quyidagi xossalarga ega
O‘rtacha miqdorlarining asosiy xossalari
umumlashtirib
ta’riflash
ayrimlik, xususiylikdan chetlanish
qonuniyatlarni
yuzaga chiqishini ifodalash
1-tarh. O`rtacha miqdorlarning muhim xususiyatlari
O`rtacha miqdor qator miqdorlaridan tafovutda bo`ladi, ulardan chetlanadi
|
O`rtacha o`z funksiyalarini to`la va aniq bajarish uchun bir qator talablarga javob berishi kerak.
|
2. O`rtacha miqdor turlari va ularni hisoblash tartibi
Statistikada o`rtacha miqdorlarning xilma-xil turlari va shakllari mavjud. O`rtacha arifmetik, o`rtacha garmonik, o`rtacha xronologik, o`rtacha geometrik,, o`rtacha kvadratik, o`rtacha kubik, va h.k. shular jumlasidandir. Bular bilan bir qatorda taqsimot qatorlarida o`rtachaga o`xshash funksiyani bajaruvchi o`rta miqdorlar (varianta qiymatlari) ham bor. Bular moda, mediana va turli kvantililardan tarkib topadi. Ular qatorning tartibli yoki davriy o`rta hadlari (miqdorlari) deb ataladi.
O`rtacha miqdorlarning u yoki bu turi va shaklini qo`llash tekshirishda ko`zlangan maqsad va vazifalarga, o`rganilayotgan jarayon va hodisa xususiyatlariga hamda muayyan sharoitda qo`limizda bo`lgan ma`lumotlar xarakteriga bog`liq.
Do'stlaringiz bilan baham: |
